Meelfabriek
Appelscha
Voormalige meelfabriek. Tegenwoordig is A.J. Mulder Dier & Tuin gevestigd in de oude fabriek.
Hier schon mal ein Vorgeschmack
Groei
De economie in de Stellingwerven dreef na de Middeleeuwen op overwegend agrarische bedrijvigheid. Een samenleving verdeeld tussen landadel (die eigenaar is van het land) en een horige (afhankelijk gemaakte) boerenklasse. Met het toenemen van het aantal inwoners groeide ook de behoefte aan graan. De vroegere boekweit was al vervangen door voornamelijk rogge. En graan moest worden fijngemalen tot meel om er brood van te kunnen bakken of pap van te koken. Daar speelde de stichting van een windmolen in Appelscha op in.
De Bult
Het malen in een korenmolen vond toen plaats tussen twee maalstenen aangedreven door wind, water of hoefdier. In de eerste helft van de 17e eeuw stond de eerste windkorenmolen van Appelscha wat ver afgelegen van de bewoonde gebieden in het heidegebied van De Bult, een eind voorbij Terwisscha richting Langedijke. Waarschijnlijk zover in het niemandsland om de controle op de aangevoerde hoeveelheid graan, waarover belasting moest worden betaald, moeilijk te maken of te omzeilen (1639).
Mulder
Generaties later gaf een nazaat van de eerste molenaar “van de Bulte” in 1811, bij de verplichte inschrijving in het bevolkingsregister, als familienaam “Mulder” op. En daarmee ging een bestaand oud molenaarsgeslacht verder met de naam Mulder, die heden ten dage nog steeds in de “graanmaalderij” brood verdient.
De molenaarsactiviteiten van de Mulders verplaatsten zich naar hier, Vaart NZ.13. De molen op De Bult werd aan het eind van de 19e eeuw afgebroken en van het goede hout werd, zo gaat het verhaal, een klokkenstoel gemaakt voor bij de Trefkerk (object 33). Er werd hier een windkorenmolen gebouwd (1891), waarvan later de wieken werden gebruikt als draagbalken in de nieuwe meelfabriek. De bakkerijmeelproductie ging over in het maken van veevoer. De aandrijving werd gedaan door een ééncilinder Deutz petroleumdiesel, omstreeks 1930 vervangen door elektromotor(en).
Tijdens bevrijdingsactiviteiten door Franse para’s in april 1945 speelde het dak van de meelfabriek een belangwekkende rol (object 8+9). De afgedankte Deutz werd in 1988 door leerlingen van de toenmalige School voor Beroepsonderwijs (LTS) te Oosterwolde opgeknapt tot showmodel. De prachtige machine is nu te bewonderen in de oude mulderij.
