Orte
3097 bis 3120 von 5235 Ergebnisse
-
Windmotor Weidum
Windmotor Weidum
vanaf jouw locatie
-
Restaurant het Ambacht
Restaurant het Ambacht
vanaf jouw locatie
-
Karmelkerk Woudsend
Karmelkerk Woudsend
vanaf jouw locatie
-
Tzum (Tsjom)
Tzum (Tsjom)
vanaf jouw locatie
-
De Hagen Zelfpluktuingaard
De Hagen Zelfpluktuingaard
vanaf jouw locatie
-
E-bike oplaadpunt in Bolsward
E-bike oplaadpunt in Bolsward
vanaf jouw locatie
-
Hinrichtungsdenkmal im Wald Elfbergen
Hinrichtungsdenkmal im Wald Elfbergen
vanaf jouw locatie
-
De Overtuin (& Landgoed Oranjewoud)
De Overtuin (& Landgoed Oranjewoud)
vanaf jouw locatie
-
-
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Het Psychiatrisch Ziekenhuis (de PZ) in Franeker was en is een begrip in Friesland. Tijdens de bezetting moest het, naast de achthonderd eigen patiënten, ook bewoners van twee andere instellingen onderdak bieden. De bezetters hadden hun gebouwen gevorderd. Ook andere oorlogsslachtoffers, waaronder evacués uit Limburg, werden opgevangen en verzorgd. En was de TBC-afdeling een ideale plek voor onderduikers.
In de laatste oorlogsmaanden voorzien de keukens van het ziekenhuis al die mensen, en ook nog een groot deel van de Franeker bevolking, van eten.
In 1930 is ten westen van de stad een gloednieuwe en moderne huisvesting verrezen, Groot Lankum genaamd. Het oude onderkomen in de binnenstad (het “Binnengesticht”) blijft daarnaast ook in gebruik. De behandeling van psychiatrische aandoeningen staat nog in de kinderschoenen, medicijnen zijn er nog niet. Patiënten liggen de hele dag in bed, niets te doen.
Het ziekenhuis heeft een TBC-afdeling, die vanwege het besmettingsgevaar geïsoleerd is van de rest van het gebouw. Dat maakt het een perfecte onderduikplaats, de bezetter staat niet te trappelen om daar te controleren . . .
Het is februari 1943 als de Duitsers het Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang in Bennebroek vorderen. 369 Patiënten en 100 medewerkers moeten weg en worden met treinen naar Franeker overgebracht. De Franeker patiënten uit het Binnengesticht verhuizen naar de grote zolderverdieping van het nieuwe Groot Lankum, om plaats te maken voor de gasten. De ruimte is veel te krap, maar er is geen keuze.
Als de geallieerde opmars het zuiden van Nederland bereikt, stagneert het front en is vooral de provincie Limburg een tijdlang strijdgebied. Bewoners moeten worden geëvacueerd. In januari 1945 arriveert een trein vol mensen uit Roermond en omgeving na een barre reis verzwakt en hongerig in Franeker. Voordat ze kunnen worden ondergebracht bij gastgezinnen in de omliggende dorpen, worden ze door de medewerkers van de PZ verzorgd en van eten voorzien. Zieken worden opgenomen in het toch al overvolle ziekenhuis.
Alsof het allemaal nog niet moeilijk genoeg is, komen er op 27 maart 1945 ook nog eens 528 patiënten met hun verplegers van het Psychiatrisch Ziekenhuis Dennenoord uit Zuidlaren bij. De panden daar moeten op last van de bezetters op stel en sprong worden ontruimd, want er moet een Duits noodhospitaal in worden gevestigd. De keukens van de PZ moeten alle zeilen bijzetten om de vele monden te voeden. Gelukkig is men eerder al begonnen met het verbouwen van grote hoeveelheden groenten op de terreinen en worden er veertig varkens gehouden voor de vleesbehoefte. Boeren uit de omgeving leveren aardappelen en rapen. Per dag gaat er 3600 kilo aan aardappelen doorheen.
In de allerlaatste dagen voor de bevrijding van Franeker, die uiteindelijk op 15 april plaatsvindt, komt er nog een Duitse order om de PZ te ontruimen, om plaats te maken voor gewonde Duitse soldaten. Maar zover komt het niet meer, de Canadese bevrijders zijn al in aantocht en de bezetters vertrekken halsoverkop.
Een televisiedocumentaire van Omrop Fryslân (deels Friestalig) over de PZ in oorlogstijd ziet u hier.
vanaf jouw locatie
-
-
De Scheenesluis
De Scheenesluis
vanaf jouw locatie
-
B&B KunstKamer Franeker
B&B KunstKamer Franeker
vanaf jouw locatie
-
Sanzi Yacht Charter - Anna Carina
Sanzi Yacht Charter - Anna Carina
Sofort buchbar
vanaf jouw locatie
-
Camping Drijfveer
Camping Drijfveer
vanaf jouw locatie
-
Kampari - Bosk
Kampari - Bosk
Sofort buchbar
vanaf jouw locatie
-
Die Sint Josephkerk in Heeg
Die Sint Josephkerk in Heeg
vanaf jouw locatie
-
Kitesurfspot Workum
Kitesurfspot Workum
vanaf jouw locatie
-
Theater De Bres
Theater De Bres
vanaf jouw locatie
-
Denkmal Lockheed Hudson
Denkmal Lockheed Hudson
vanaf jouw locatie
-
E-bike oplaadpunt - Parkeerplaats Johan Friso sluis
E-bike oplaadpunt - Parkeerplaats Johan Friso sluis
vanaf jouw locatie
-
Simmermoarn Vaartochten en arrangementen
Simmermoarn Vaartochten en arrangementen
Sofort buchbar
vanaf jouw locatie
-
Jekelsteeg
Jekelsteeg
vanaf jouw locatie
-
Strandhotel Vigilante
Strandhotel Vigilante
Sofort buchbar
vanaf jouw locatie
-
Sint Gertrudiskerk Peins
Sint Gertrudiskerk Peins
vanaf jouw locatie
-
Boerderijwinkel Bargen fan 'e Pôle
Boerderijwinkel Bargen fan 'e Pôle
vanaf jouw locatie
