Crackstate
Heerenveen
De Crackstate is één van de mooist gebouwen van Heerenveen en werd in 1648 gebouwd in opdracht van grietman Johannes Crack.
Take a look
De Crackstate is één van de mooist gebouwen van Heerenveen en werd in 1648 gebouwd in opdracht van grietman Johannes Crack. De state is opgetrokken in barokstijl doet een beetje Amsterdams aan, het werd namelijk ontworpen door Willem De Keyser uit de hoofdstad.
Tot 1833 fungeerde deze state als woonhuis van de familie Crack. Daarna kwam het gebouw in eigendom van het Rijk, zo werd er in 1890 een gevangenis bijgebouwd. Meer dan een eeuw diende het pand als gerechtsgebouw en gevangenis. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de state als gevangenis gebruikt door de Duitse bezetter. Wrede martelingen en fussilades vonden er plaats. Daarvoor is later een monument geplaatst.
Na de oorlog werd Crackstate eigendom van de gemeente, momenteel is dit het gemeentehuis van Heerenveen.
- Distance to your location:
In the neighbourhood
View all routes-
Heerenveen-Wolvega | Bonifatius Kloosterpad: etappe 12
Heerenveen-Wolvega | Bonifatius Kloosterpad: etappe 12(24.7 km)Heerenveen -
Het Andere Friesland: Heerenveen- De Deelen - Oranjewoud
Het Andere Friesland: Heerenveen- De Deelen - Oranjewoud(50.5 km)Heerenveen -
Ontdek het mooie van Heerenveen en Wolvega
Ontdek het mooie van Heerenveen en Wolvega(45.3 km)Heerenveen -
Het Andere Friesland: Heerenveen-Mildam-Oranjewoud
Het Andere Friesland: Heerenveen-Mildam-Oranjewoud(22.8 km)Heerenveen -
Heerenveen - Aldeboarn | Koningspad XL: etappe 12
Heerenveen - Aldeboarn | Koningspad XL: etappe 12(21.7 km)Heerenveen -
Wolvega-Akkrum | Canadian Trail: etappe 1
Wolvega-Akkrum | Canadian Trail: etappe 1(30.3 km)Wolvega
Locations
View all locations-
Rondvaartbedrijf Grachtenrondvaart Sneek
Rondvaartbedrijf Grachtenrondvaart SneekSneekDirect boekbaar
-
Ried: bodemdaling
Accept cookies to see this content.
Ried: bodemdaling
(beluister hier het audioverhaal)
Met het blote oog is het moeilijk te zien, maar de bodem van deze omgeving ligt laag. Op sommige plekken, zoals hier bij het dorpje Ried, gaat het om een paar centimeter, maar er zijn in de buurt kommen die wel 30 centimeter lager liggen dan twintig jaar geleden.
Die bodemdaling is een belangrijke reden dat er een nieuw gemaal komt, dat het witte gemaal dat je verderop aan de Rie ziet liggen zal vervangen. Zowel de oude als de nieuwe kunnen 140 kubieke meter water per minuut naar hoger gelegen gebieden afvoeren bij hoge waterstanden. Ook doet het gemaal dienst bij stortbuien, die steeds vaker voorkomen.
Het gemaal, dat hier in de jaren zeventig van de vorig eeuw kwam, heet ‘De Mieden’. Een toepasselijke naam, want dit Friese woord betekent een laaggelegen land aan de rand van het dorp, land dat alleen gebruikt kon worden om van gras hooi te maken en aan het vee te geven.
Een jaar of vijf geleden bleek renovatie van het gemaal nodig, maar dat bleek lastig, omdat de vijzels diep genoeg moeten zijn als de bodem nog verder zakt. Daarom besloot Wetterskip Fryslân om een hele nieuwe te laten maken, die ook op verdere bodemdaling is berekend.
Hoe het komt dat de bodem is gedaald? Zout- en gaswinning. Vanaf 2004 is op een handvol locaties hier in de omgeving namelijk gas uit de bodem gewonnen. Toen bleek dat de bodem meer daalde dan was verwacht, is daarmee gestopt. Bij Tzummarum en Sexbierum is lange tijd zout uit de bodem gehaald, maar nu wordt overgestapt op winning uit de bodem van de Waddenzee. De bedrijven die de stoffen winnen, Vermillion en Frisia Zout, betalen mee aan gemalen als deze om de waterhuishouding te regelen.
Ingesproken door:
Beeldend kunstenaar Rob Sweere zit al sinds 1989 in het vak. Hij werkt met permanente monumentale installaties in de publieke ruimte en maakt tijdelijke installaties voor tentoonstellingen en festivals. Wereldwijd werkt Rob met groepen mensen.
Zo heeft hij Joop Mulder leren kennen tijdens Oerol. “Joop dacht op een schaal waarop ik zelf ook graag denk, maar die in de visie van anderen niet of weinig voorkomt. Samen met Joop kon je echt tot de max denken. Hij was niet bang en gaf vertrouwen. Jammer dat velen in onze omgeving niet zo onbevangen durven te dromen en ervoor te gaan. Ik zal Joop missen als dromer en als reisgenoot in deze maatschappij.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of PlaceRied