Locations
2857 to 2880 of 5235 results
-
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Het Psychiatrisch Ziekenhuis (de PZ) in Franeker was en is een begrip in Friesland. Tijdens de bezetting moest het, naast de achthonderd eigen patiënten, ook bewoners van twee andere instellingen onderdak bieden. De bezetters hadden hun gebouwen gevorderd. Ook andere oorlogsslachtoffers, waaronder evacués uit Limburg, werden opgevangen en verzorgd. En was de TBC-afdeling een ideale plek voor onderduikers.
In de laatste oorlogsmaanden voorzien de keukens van het ziekenhuis al die mensen, en ook nog een groot deel van de Franeker bevolking, van eten.
In 1930 is ten westen van de stad een gloednieuwe en moderne huisvesting verrezen, Groot Lankum genaamd. Het oude onderkomen in de binnenstad (het “Binnengesticht”) blijft daarnaast ook in gebruik. De behandeling van psychiatrische aandoeningen staat nog in de kinderschoenen, medicijnen zijn er nog niet. Patiënten liggen de hele dag in bed, niets te doen.
Het ziekenhuis heeft een TBC-afdeling, die vanwege het besmettingsgevaar geïsoleerd is van de rest van het gebouw. Dat maakt het een perfecte onderduikplaats, de bezetter staat niet te trappelen om daar te controleren . . .
Het is februari 1943 als de Duitsers het Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang in Bennebroek vorderen. 369 Patiënten en 100 medewerkers moeten weg en worden met treinen naar Franeker overgebracht. De Franeker patiënten uit het Binnengesticht verhuizen naar de grote zolderverdieping van het nieuwe Groot Lankum, om plaats te maken voor de gasten. De ruimte is veel te krap, maar er is geen keuze.
Als de geallieerde opmars het zuiden van Nederland bereikt, stagneert het front en is vooral de provincie Limburg een tijdlang strijdgebied. Bewoners moeten worden geëvacueerd. In januari 1945 arriveert een trein vol mensen uit Roermond en omgeving na een barre reis verzwakt en hongerig in Franeker. Voordat ze kunnen worden ondergebracht bij gastgezinnen in de omliggende dorpen, worden ze door de medewerkers van de PZ verzorgd en van eten voorzien. Zieken worden opgenomen in het toch al overvolle ziekenhuis.
Alsof het allemaal nog niet moeilijk genoeg is, komen er op 27 maart 1945 ook nog eens 528 patiënten met hun verplegers van het Psychiatrisch Ziekenhuis Dennenoord uit Zuidlaren bij. De panden daar moeten op last van de bezetters op stel en sprong worden ontruimd, want er moet een Duits noodhospitaal in worden gevestigd. De keukens van de PZ moeten alle zeilen bijzetten om de vele monden te voeden. Gelukkig is men eerder al begonnen met het verbouwen van grote hoeveelheden groenten op de terreinen en worden er veertig varkens gehouden voor de vleesbehoefte. Boeren uit de omgeving leveren aardappelen en rapen. Per dag gaat er 3600 kilo aan aardappelen doorheen.
In de allerlaatste dagen voor de bevrijding van Franeker, die uiteindelijk op 15 april plaatsvindt, komt er nog een Duitse order om de PZ te ontruimen, om plaats te maken voor gewonde Duitse soldaten. Maar zover komt het niet meer, de Canadese bevrijders zijn al in aantocht en de bezetters vertrekken halsoverkop.
Een televisiedocumentaire van Omrop Fryslân (deels Friestalig) over de PZ in oorlogstijd ziet u hier.
from your location
-
-
Glinstra State
Glinstra State
from your location
-
Eetcafé De Boerderij
Eetcafé De Boerderij
from your location
-
Nije Sânsleatbrêge Terherne
Nije Sânsleatbrêge Terherne
from your location
-
Hotel Pub Restaurant de Posthoorn
Hotel Pub Restaurant de Posthoorn
from your location
-
Friese Meren Villa's - Docklodge 42
Friese Meren Villa's - Docklodge 42
Direct boekbaar
from your location
-
B&B Klassiek - Kamer C
B&B Klassiek - Kamer C
Direct boekbaar
from your location
-
Groepsaccommodatie De Morra
Groepsaccommodatie De Morra
from your location
-
Drogisterij Tet van den Berg
Drogisterij Tet van den Berg
from your location
-
Hervormde kerk (Hofkerk)
Hervormde kerk (Hofkerk)
from your location
-
Bootverhuur de Granaet
Bootverhuur de Granaet
from your location
-
Noorderhaven 32
Noorderhaven 32
from your location
-
The battle for the Tjonger bridge in Mildam
The battle for the Tjonger bridge in Mildam
In the afternoon of 12 April, rumours had reached Mildam that Englishmen or perhaps Canadians had been sighted at Peperga. The Canadian vanguards had entered Friesland. For the inhabitants of Mildam it was still a surprise when at first one and shortly afterwards another military vehicle with a few men in khaki-coloured overalls stopped at the bridge.
These vehicles were part of a patrol of "D" Squadron Royal Canadian Dragoons commanded by Lieutenant Homer Thomas. These Canadians established that unlike other bridges, the bridge in Mildam over the Tjonger had not yet been blown up by the occupying forces. The fact that the Tjonger bridge in Mildam had not been destroyed was due to the local resistance movement. The Germans had indeed planned to blow up this bridge as well. But at the risk of their own lives, resistance fighters had removed the detonators from the explosives affixed to the bridge.
The Squadron Commander immediately ordered all units to secure the bridge. And the Dutch Domestic Armed Forces were also requested to provide men. The precautions turned out to be justified. In the night of 12 to 13 April, German troops launched one of their few counter-attacks in the province of Friesland. From Heerenveen, they managed to surprise the Canadians in Mildam. They tried to regain control of the bridge three times. During the fierce fighting, Canadian vehicles were knocked out. But the Dragoons stood firm, and the Germans were driven off again. Mildam was freed.Four Canadian soldiers were injured in the fighting. The number of casualties on the German side is unknown. There was property damage in Mildam, but no civilians were killed. With a little less luck, though, there would have been several Dutch casualties. In the early morning of 13 April, a group of dozens of resistance fighters approached the bridge at dusk from the direction of Nieuweschoot. This was the reinforcement requested by the Canadians on 12 April when the undamaged bridge was discovered. The resistance fighters were partly carrying captured German weapons and were not noticed by the Dragoons in the semi-darkness until late.
Lieutenant Thomas, mentioned earlier, almost gave the order to open fire. It was only at the last moment that it became clear that they were not Germans. The resistance members had managed to make themselves known by singing songs in English.
The preservation of the bridge was important. During the following days, the Canadians would make extensive use of the bridge to advance further in the direction of Leeuwarden and liberate the province of Friesland.
from your location
-
-
Surfana Vlieland
Surfana Vlieland
from your location
-
Eetcafé Tante Sjuul by Anja
Eetcafé Tante Sjuul by Anja
from your location
-
Museam Belvédere
Museam Belvédere
from your location
-
De Oerpolder
De Oerpolder
from your location
-
Emmakade Antiek
Emmakade Antiek
from your location
-
Church of Hindeloopen
Church of Hindeloopen
from your location
-
Stadsschouwburg De Harmonie
Stadsschouwburg De Harmonie
from your location
-
Recreatiebedrijf Gouden Plakje - Luxe appartement
Recreatiebedrijf Gouden Plakje - Luxe appartement
Direct boekbaar
from your location
-
Vakantiehuis Pondok
Vakantiehuis Pondok
Direct boekbaar
from your location
-
De Knolle en de Geitenmeijerij
De Knolle en de Geitenmeijerij
from your location
-
Holland Casino Leeuwarden
Holland Casino Leeuwarden
from your location
