Locations
1417 to 1440 of 5178 results
-
Camping Yn 'e Finne
Camping Yn 'e Finne
-
Marina Warns
Marina Warns
-
Boazum
Boazum
-
Vinoteca 'il Casale'
Vinoteca 'il Casale'
-
Sloephuur058
Sloephuur058
-
Eise Eisinga Planetarium
Eise Eisinga Planetarium
-
Camperplaatsen de Blikvaart
Camperplaatsen de Blikvaart
-
Café Sipma
Café Sipma
-
Parkhotel Tjaarda
Parkhotel Tjaarda
Direct boekbaar
-
Bistro Jikke
Bistro Jikke
-
Camperplaats Lekkum
Camperplaats Lekkum
-
Agneskerk Earnewâld
Agneskerk Earnewâld
-
Skrok Meadow Bird Reserve
Skrok Meadow Bird Reserve
-
By Peek - Junior appartement
By Peek - Junior appartement
Direct boekbaar
-
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Het Psychiatrisch Ziekenhuis (de PZ) in Franeker was en is een begrip in Friesland. Tijdens de bezetting moest het, naast de achthonderd eigen patiënten, ook bewoners van twee andere instellingen onderdak bieden. De bezetters hadden hun gebouwen gevorderd. Ook andere oorlogsslachtoffers, waaronder evacués uit Limburg, werden opgevangen en verzorgd. En was de TBC-afdeling een ideale plek voor onderduikers.
In de laatste oorlogsmaanden voorzien de keukens van het ziekenhuis al die mensen, en ook nog een groot deel van de Franeker bevolking, van eten.
In 1930 is ten westen van de stad een gloednieuwe en moderne huisvesting verrezen, Groot Lankum genaamd. Het oude onderkomen in de binnenstad (het “Binnengesticht”) blijft daarnaast ook in gebruik. De behandeling van psychiatrische aandoeningen staat nog in de kinderschoenen, medicijnen zijn er nog niet. Patiënten liggen de hele dag in bed, niets te doen.
Het ziekenhuis heeft een TBC-afdeling, die vanwege het besmettingsgevaar geïsoleerd is van de rest van het gebouw. Dat maakt het een perfecte onderduikplaats, de bezetter staat niet te trappelen om daar te controleren . . .
Het is februari 1943 als de Duitsers het Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang in Bennebroek vorderen. 369 Patiënten en 100 medewerkers moeten weg en worden met treinen naar Franeker overgebracht. De Franeker patiënten uit het Binnengesticht verhuizen naar de grote zolderverdieping van het nieuwe Groot Lankum, om plaats te maken voor de gasten. De ruimte is veel te krap, maar er is geen keuze.
Als de geallieerde opmars het zuiden van Nederland bereikt, stagneert het front en is vooral de provincie Limburg een tijdlang strijdgebied. Bewoners moeten worden geëvacueerd. In januari 1945 arriveert een trein vol mensen uit Roermond en omgeving na een barre reis verzwakt en hongerig in Franeker. Voordat ze kunnen worden ondergebracht bij gastgezinnen in de omliggende dorpen, worden ze door de medewerkers van de PZ verzorgd en van eten voorzien. Zieken worden opgenomen in het toch al overvolle ziekenhuis.
Alsof het allemaal nog niet moeilijk genoeg is, komen er op 27 maart 1945 ook nog eens 528 patiënten met hun verplegers van het Psychiatrisch Ziekenhuis Dennenoord uit Zuidlaren bij. De panden daar moeten op last van de bezetters op stel en sprong worden ontruimd, want er moet een Duits noodhospitaal in worden gevestigd. De keukens van de PZ moeten alle zeilen bijzetten om de vele monden te voeden. Gelukkig is men eerder al begonnen met het verbouwen van grote hoeveelheden groenten op de terreinen en worden er veertig varkens gehouden voor de vleesbehoefte. Boeren uit de omgeving leveren aardappelen en rapen. Per dag gaat er 3600 kilo aan aardappelen doorheen.
In de allerlaatste dagen voor de bevrijding van Franeker, die uiteindelijk op 15 april plaatsvindt, komt er nog een Duitse order om de PZ te ontruimen, om plaats te maken voor gewonde Duitse soldaten. Maar zover komt het niet meer, de Canadese bevrijders zijn al in aantocht en de bezetters vertrekken halsoverkop.
Een televisiedocumentaire van Omrop Fryslân (deels Friestalig) over de PZ in oorlogstijd ziet u hier.
-
-
Us Datsja
Us Datsja
-
Burgumermarpleats
Burgumermarpleats
-
Gemaal Roptazijl
Gemaal Roptazijl
-
Rechthuis Oudega
Rechthuis Oudega
-
-
Theetuin Peins
Theetuin Peins
-
Ruiterschool Mary Crayé
Ruiterschool Mary Crayé
-
Restaurant It Posthûs
Restaurant It Posthûs
-
B&B Kuiper
B&B Kuiper
-
Headmaster Jakob Klok in the resistance
Headmaster Jakob Klok in the resistance
During the war, Jakob (Jaap) Klok ended up in the resistance in Dantumadeel, where he played an important role. At the time, he lived with his wife and four children in Akkerwoude, where he was headmaster of the school at Hearewei 13. He stayed there until 1947 and will always be remembered as "Headmaster Klok."
Jaap Klok was active socially and in politics as a member of the Dutch Social Democratic Labour Party (SDAP). When party meetings were banned by the German occupiers, Jaap imperceptibly became ever more involved in resistance activities. He passed on party information, distributed illegal newspapers, and looked for addresses for people in hiding. Jaap Klok joined the LO, the National Organisation for Aid to people in Hiding, and became the Akkerwoude village commander.
Although people did not know exactly what he did, it was known that he was in the resistance. Despite the fact that his name circulated among NSB members, he decided not to go into hiding, but instead tried to be even more careful and to sleep at home more often than not.
As the war drew to a close, Jaap became very busy. The Dutch government in exile was calling on railway workers to go on strike. The resistance arranged for the hiding. On 15 December 1944, a group of about sixty refugees from Arnhem arrived at his school. Jaap was indirectly involved in the evacuation committee, which was looking for addresses for the unfortunate Arnhem residents.
Shortly thereafter, he was warned at the schoolhouse that during a raid in Murmerwoude, explicit questions were asked about schoolmaster Klok. Jaap did not hesitate a second and quickly left the house. And not a moment too soon, as ten minutes after his departure the Germans were already on his doorstep. From that moment on, Jaap knew that he had to be very careful. He hardly ever slept at home anymore.
From January 1945 onwards, the situation became explosive. After the discovery of weapons on a farm in Aalsum, the Germans became fanatical. They relentlessly hunted down resistance fighters and used any means to make those who were caught talk. The name "Jaap Klok" was also mentioned during these interrogations. Sufficient reason to leave then and there, with his whole family. The children stayed with relatives. He and his wife went into hiding elsewhere.
During the last weeks of the war, Jaap was very busy. Much had to be organised and discussed within the resistance to expel the Germans and prepare for the arrival of the Canadians. Just before Dantumadeel was liberated, the inhabitants were already beside themselves with joy. They raised the flag and took to the streets en masse to celebrate. Because of his resistance work, Jaap knew exactly what the situation was with regard to the liberation. He climbed onto the balcony of the town hall and addressed the people. After all, the danger had not yet passed. Even when that was the case shortly thereafter, he ensured that peace was maintained among the population of Dantumadeel and thus prevented the molestation of a number of NSB members.
After the war, he held many administrative positions in the province of Friesland. In 1984, Jaap Klok died at the age of 91. Fifteen years later, a statue of him was erected in Akkerwoude, which was then called Damwoude, as a tribute.
From the book "De oorlog een gezicht geven" (deel 6) – Dantumadeel in de periode '40 - '45 by Yvonne te Nijenhuis and Reinder H. Postma
-
