Keuterboerderijtje
Appelscha
Een rijksmonument uit de tweede helft van de 19e eeuw. Een eenvoudige behuizing met een enkelvoudig zadeldak met open oudhollandse pannen.
Take a look
Een rijksmonument uit de tweede helft van de 19e eeuw. Een eenvoudige behuizing met een enkelvoudig zadeldak met open oudhollandse pannen. Over de bewoners in de Wouden en in de Zuidoosthoek (Stellingwerven) van Fryslân wordt vaak gezegd dat ze een ander karakter hebben dan de Friezen op de “Greide en de Klei”. Men is er liever ‘een kleine baas dan een grote knecht’.
Dit onafhankelijkheidsgevoel vindt men terug in de stijl van wonen. In een voor deze moderne tijd kleine keuterboerderij, met een knus voorhuis en een achterhuis met ruimte voor enkele stuks vee. Vaak een varken, enkele melkgeiten en soms zelfs een koe. Het woonhuis bestond uit een éénkamer-ruimte met bedsteden en een haard onder de schoorsteen in de voorgevel. Grotere kinderen sliepen op het open zoldertje, vanuit het achterhuis met een laddertje te bereiken. In de winter lekker warm met de voeten te-gen de schoorsteen, zomers om te smoren onder het ongeïsoleerde pannendak. Later kwam in het achterhuis een minimale kookhoek. Luxe was een pomp op de regenwaterput (anders een putsemmer) en een secreet (poepdoos) buiten. Naar voorbeeld van dit type keuterboerderijtjes werden veel nieuwe woningen gebouwd in de zuidoosthoek van Fryslân in de periode rond de Eerste Wereldoorlog. Op last van het Ministerie van Sociale zaken gebouwd ter vervanging van krotwoningen, bouwvallen, veredelde plaggenhutten en ander verplaatsbaar woonongerief, tekenend voor de armoedige leefomstandigheden van die tijd. Dit pand is gelegen aan het zandpad van de vroegere Boerestreek naar het toentertijd centraal gelegen kerkje op Terwisscha, nu de Trefkerk. Het pad liep via de hoger gelegen essen (akkers) van Aekinga naar Terwisscha en vandaar naar de Bult. Het was deel van de zogenoemde “kerkepaden”, waarbij deze kerk de spin in het web van paden vormde. Even voorbij dit adres kruist het pad de Sanatoriumweg. Eigenlijk een laan. De prachtige stoere beuken zijn geplant toen de oprit naar het nieuwe sanatorium werd aangelegd, begin jaren ’20 van de 20e eeuw. Nu dus meer dan 100 jaar oud.
