Dike Workers Water Adventure Trail
The Dike Workers Water Adventure Trail takes you on a tour of northeast Friesland with Beitske as your guide. She was a woman who lived in one of the local mound villages and will take you to several places of interest in this part of Friesland. Beitske will tell you about dikes and mounds and events past and present. She was born in the little village of Hegebeintum, where the route starts. You set off from the highest mound in the Netherlands and travel along dikes, eventually arriving at the hamlet of Zwarte Haan. Along the way, you learn a lot about the nature in the area and the construction of dikes and mounds. You also get to see unique works of art and hear about heroic rescues. The Dike Workers Water Adventure Trail promises to be great fun.
Sights on this route
Visitor's Center 'Terp Hegebeintum'
Hegebeintum, a small village in North East Friesland, known for its high mound. Activities around and in the village are announced here.
Visitor's Center 'Terp Hegebeintum'
Visitor's Center 'Terp Hegebeintum'
Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum
Pypkedyk 4
9173 GC Hegebeintum
DOBBEPAARDEN PHOTO ARTWORK
Discover the reclining photo artwork in the middle of the Ozingadobbe, the place where the horses got trapped in 2006.
Dijktempel (dike temple) at Marrum
This spectacular work of art by Ids Willemsma is a great place to land. It is described as a ‘Dike Temple’. But what is it really?
Dijktempel (dike temple) at Marrum
Dijktempel (dike temple) at Marrum
Op de Zeedijk bij splitsing 'Zeedijk' en 'Ozingaloane'
Ozingaloane 1
9073 TP Marrum
De Heining: klimaatverandering
O, zo vervelend als je net op de fiets zit: een stortbui. Een extreme plensbui van meer dan 60 mm per etmaal is bovendien best zorgelijk. De waterbeheerders liggen er wel eens wakker van.
De Heining: klimaatverandering
(beluister hier het audioverhaal)
O, zo vervelend als je net op de fiets zit: een stortbui. Een extreme plensbui van meer dan 60 mm per etmaal is bovendien best zorgelijk. De waterbeheerders liggen er wel eens wakker van. Hoe moeten de Friese gemalen zoveel water in korte tijd afvoeren? En hoe moet dat in de toekomst, nu zware buien door klimaatverandering steeds vaker voorkomen?
De Heining, dit gemaal dat opvallend genoeg ín de dijk is gebouwd, helpt daarbij. Dat gebeurt alleen als het waterpeil in de Friese boezem, dat is het aan elkaar verbonden stelsel van vaarten en meren, te hoog staat. Deze vijzels kunnen dan 250 kubieke meter water per minuut naar zee pompen.
Het is een mooie assistentie voor de gemalen aan het IJsselmeer, maar de capaciteit is ook weer niet overweldigend als je vergelijkt met die gemalen in Lemmer en Stavoren, en zelfs niet met de gemalen Zwarte Haan en Roptazijl, die de polders hier verderop aan de kust drooghouden.
De Heining is dan ook onderdeel van een groter plan. Het is een uiting van een nieuwe manier van denken over waterbeheersing, een interne 'klimaatverandering' zou je kunnen zeggen. Meer meebewegen mét de natuur en het water in plaats van tegen de natuur en het water strijden. Dat is best spannend, want we hebben duizend jaar dijken gebouwd om ons tegen het geweld van de zee te beschermen.
En hoe doe je dat dan, anders naar waterbeheersing kijken? Door ruimte te maken voor extra waterberging in het binnenland bijvoorbeeld, zoals je hier kunt zien aan de brede vaarten, die natuurvriendelijke oevers hebben gekregen. En doordat het zeewater vrij spel heeft in een kweldergebied hoogt deze vanzelf door slib op. Over een paar jaar ontstaat hier dan al een natuurlijke buffer tegen de stijgende zeespiegel, als een golfbreker voor de dijk.
Het gemaal is ook een verbinding tussen zoet en zout water. Dit is goed voor trekvissen die 24 uur per dag door het gemaal kunnen zwemmen, maar ook voor kwelderplanten en wadvogels in het unieke buitendijkse kwelderlandschap.
Ingesproken door:
Samen met de andere leden van kunstenaarscollectief Observatorium werkt Ruud Reutelingsperger al jaren aan kunst in de openbare ruimte. Hierbij richt het collectief zich op het veranderende landschap en hoe het de nieuwsgierigheid kan prikkelen naar de wereld om ons heen.
Ruud en zijn collega’s kennen Joop Mulder al sinds jaar en dag. “Joop en wij delen dezelfde passie; het landschap en de verhalen van mensen. We maakten wilde plannen, spraken bijzondere mensen en vooral van het buitendijkse gebied werden we lyrisch; kwelders en dobben die wij nog niet kenden. Hoe mooi zou het zijn als de mensen weer zelf land kunnen gaan maken, als bewoners hun relatie met het buitendijkse zelf nieuw leven in kunnen blazen en in samenwerking met kunstenaars ook de taal van de verbeelding gaan spreken; riepen wij hardop tegen de wind in naar elkaar.” Deze dynamische samenwerking leidde tot een drietal concrete projectvoorstellen; Terp van de Takomst, De Kromme Horne en de Golf van Termunterzijl. “Samen met Joop predikten we de slogan; Eerst geloven, dan zien.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
It Noarderleech - Noard Fryslan Butendyks
Want to get a breath of fresh air on these salt marshes outside the dikes? This area is a very popular attraction for birds, a sloppy million of them pay a short or longer visit every year. It's rough, wide and often you're the only one of your kind here!
It Noarderleech - Noard Fryslan Butendyks
It Noarderleech - Noard Fryslan Butendyks
Noorderleeg 5A
9074TG Hallum
Noarderleech Bunker and Training Base
The famous Noarderleech bunker is situated near the coastal dike in Hallum. The training base for bombers that the Germans set up here was part of the military air transport command at the Leeuwarden air base.
Bezoekerscentrum Aerden Plaats
Visit the "Earthy Place" and discover both the cultural history and contemporary art of the Bildt. The Archaeological Centre shows the history of this area and specific facts of the Bildtse culture.
Bezoekerscentrum Aerden Plaats
Bezoekerscentrum Aerden Plaats
Ds. Schuilingstraat 4- 6
9078WD Oudebildtzijl
Oudebildtdijk
De historische Oudebildtdijk langs de Friese Waddenkust in Noardwest Fryslân biedt een dijk met een verhaal. Een markante dijk, kenmerkend door zijn typische dijkhuisjes en monumentale boerderijen.
Restaurant de Zwarte Haan
Dine near the sea dike in a monumental farmhouse. Local, seasonal game, fish and vegetables.
Restaurant de Zwarte Haan
Restaurant de Zwarte Haan
Café Restaurant De Zwarte Haan
Nieuwebildtdijk 428
9079 PG St Jacobiparochie