Hans van Kuiken
Wierum
Augustus 2018, het is bloedheet. Bij de boerderij van Hans van Kuiken is het een drukte van jewelste. Trekkers rijden af en aan. Het is oogsttijd en 2400 ton pootaardappelen moeten van het land. Hans maakt lange dagen.
Sjoch alfêst efkes
(het audioverhaal is te beluisteren in de media)
Augustus 2018, het is bloedheet. Bij de boerderij van Hans van Kuiken is het een drukte van jewelste. Trekkers rijden af en aan. Het is oogsttijd en 2400 ton pootaardappelen moeten van het land. Hans maakt lange dagen. Hij schenkt tijdens het rijden een bakje koffie uit de thermos en zet de airco in de trekker wat hoger.
Een paar maanden eerder heeft hij het kostbare pootgoed in de grond gestopt. Dan is het afwachten wat de weergoden doen, al heeft hij zelf ook invloed op het groeien en bloeien van de aardappelen. Met een scherpe blik selecteert hij de zieke planten uit het veld en gebruikt hij vloeibare bemesting om het gewas goed te laten presteren. En daarbij houdt hij zich strikt aan de Nederlandse milieu-eisen. Die zijn streng, veel strenger dan in veel andere landen, van waaruit in de winter vaak groente naar Nederland wordt ingevlogen. Zouden mensen dat eigenlijk wel weten?
Hans pakt een vers gerooide aardappel uit de kuubkist, knijpt er zacht in. De schil voelt droog aan. Mooi zo. Maar de komende maanden blijkt pas of de oogst echt goed gelukt is. Eerst wordt alles in de schuur bewaard, geventileerd en gekoeld. In november volgt het sorteren, in maten als 28 tot 35 mm en 45 tot 55 mm. Ook 'leest' hij de aardappelen dan op beschadigingen. Dan volgen keuringen van de Nederlandse Aardappel Keuringsdienst.
Zijn rassen gaan bijvoorbeeld naar Sri Lanka, Algerije en Europese landen, waar ze worden nageteeld. Elke aardappel heeft zijn specifieke einddoel: patat, chips of consumptieaardappel. Dit ras gaat naar Cuba, weet Hans. Jaren geleden was hij er eens. Dat 'zijn' aardappel in zo'n warm klimaat groeit, liet hem zien dat de aardappel een goed antwoord is op de toenemende voedselbehoefte. Ieder jaar komt er het duizelingwekkende aantal mensen bij van 100 miljoen. Aardappelen hebben weinig water nodig terwijl zoet water nog een enorm probleem gaat worden. Het verschil met rijst, tarwe en vlees is enorm. Tel daarbij op dat de aardappel vol zit met vezels, vitaminen en mineralen. De aardappel is dus een ideaal gewas.
Hans hoort een ratelend geluid, de rooimachine hapert. Hij gaat eronder liggen en krijgt de machine in een handomdraai weer aan de praat. Dat technisch inzicht heeft hij toch maar mooi van zijn vader. Hij veegt zijn handen af aan de overall. In de verte ziet hij Balling en Siebren aan komen fietsen. Zij gaan straks ook meehelpen. Tot het donker wordt.
(Beluister het audioverhaal naast de foto)
Dit verhaal is onderdeel van de route Bildtstars en Eigenheimers van Sense of Place
