Mardiek, Fochteler Verlaat met Sluiswachterswoning en de Compagnonslaan
Fochteloo
De aanleg van het Fochtelooërverlaat en de geschiedenis van het huidige Singelfietspad.MardiekVerderop, voorbij dit sluisje, bij de straatnamenbordjes “Molenweg-Verlaat”, kwam de Mardiek uit bij he...
Sjoch alfêst efkes
De aanleg van het Fochtelooërverlaat en de geschiedenis van het huidige Singelfietspad.
Mardiek
Verderop, voorbij dit sluisje, bij de straatnamenbordjes “Molenweg-Verlaat”, kwam de Mardiek uit bij het nog bestaande “Mardieker bossien”, de oorspronkelijke verbindingsweg vanuit Fochteloo. Aan de overzijde van de vaart is de Oude Fochtelerweg als zandpad naar Venekoten nog in gebruik. Er was ook een andere,langere route om de noord. Dit waren niet meer dan karresporen, hier en daar wat verhard met leem, zand en grind of verstevigd met hout bij wateroverlast. Tot in het begin van de 19e eeuw was er geen ander vervoer dan paard en wagen.
Fochteler Verlaat
De vraag naar turfbriketten als brandstof nam een grote vlucht. Daarom werd overgestapt op vervoer per schip. Daniël De Block Lycklama à Nijeholt kreeg in 1781 het recht (octrooi) op deze vaarwegen. Pas in 1817 werd de waterweg naar Oosterwolde-Venekoten verder gegraven naar Appelscha. De Mardiek werd door de nieuwe “Appelschaster Vaart” afgesneden en raakte buiten gebruik. In 1818 kwam het houten sluisje als Fochteler Verlaat gereed. De bijbehorende boerderijwoning voor de sluiswachter is nagenoeg in de oorspronkelijke staat gebleven.De vaart werd in 1856 eigendom van de Compagnons (een club van uitbaters van het veen). Vanaf toen heet de vaart “De Opsterlandse Compagnonsvaart”. In 1895 is het dan inmiddels provinciale sluisje geheel vervangen door een gemetselde stenen sas. Een voetklapbrug van een meter breed bracht de passant naar de overkant.
Compagnonslaan
Het fietspad begint iets terug richting Appelscha en leidt naar het Fochtelooërveen. Het is een overblijfsel van de oorspronkelijk door de Compagnons aangelegde laan (= rechte weg omzoomd door bomen) voor het vervoer van de turf met paard en wagen vanuit het veen naar de turfschepen. Deze lagen hier aan de ”hoge kant” van de Fochteler sluis aan de wal, omdat ze dan beter te beladen waren. Toen de turf niet meer per schip vervoerd werd, kreeg dit deel van het fietspad de naam Groote Singel, in de volksmond “het Singelfietspad”. De boerderij (waar dit fietspad het Zuideinde kruist) heet daarom ook de Singelhoeve, gebouwd in 1926
Hjir fine jo Mardiek, Fochteler Verlaat met Sluiswachterswoning en de Compagnonslaan
VerlaatFochteloo Plan dyn rûte
fanôf dyn lokaasje
