Het Tripgemaal

Precies 100 jaar na de ingebruikname van het eerste stoomgemaal in Nederland werd in Gersleat Polder de eerste steen gelegd voor het Tripgemaal in 1876 door veenbaas Wopke Jans Dragstra. Het gemaal verving er alle negen bestaande windmolens, zodat drooglegging niet meer uitsluitend van de wind afhankelijk zou zijn. Het gemaal dankt zijn naam aan de familie Trip. Zij vormden drie opeenvolgende generaties lang de machinisten van het gemaal.

Het Tripgemaal groeide mee met de technische ontwikkelingen. Van stoom naar gas, van gas naar olie en van olie naar elektriciteit. Honderd jaar na zijn ingebruikname, in 1976, werd het gemaal overbodig. Een nieuw gemaal nam het drooghouden van de polder over.

Het Tripgemaal blijft als iconisch gebouw de aandacht trekken. De link die het gebouw heeft met de sociale geschiedenis, de industriële ontwikkeling van de afgelopen anderhalve eeuw, het landschap en de natuur spreken nog steeds tot de verbeelding.

Het portret van Ferdinand Domela Nieuwenhuis, op de zuidelijke muur van de voormalige werkplaats van het gemaal, is als linosnede in 1923 gemaakt door Domela’s zoon, kunstenaar Cezar. Het portret staat symbool voor de sociale geschiedenis van het gebied. Turf winnen voor de veenbaas was hard werken in barre omstandigheden. Domela kwam op voor de veenarbeiders en werd gezien als held: ‘Us Ferlosser’. Dankzij zijn aanhang in dit gebied werd Domela Nieuwenhuis verkozen in de tweede kamer.

Het afgegraven veengebied is deels landbouwgrond geworden, maar voor een groot deel is het nu natuurgebied De Deelen, met water, moeras en smalle graslanden. Een waterrijk natuurgebied dat ruimte biedt aan diverse Rode Lijstsoorten.

Ook het Tripgemaal is inmiddels van functie veranderd. Van een negentiende-eeuws industrieel gebouw werd het eerst een vakantieverblijf en vervolgens een galerie met woonhuis. Liefhebbers van Friese kunst en cultuur konden er genieten van diverse exposities, een bijzondere ervaring zo midden in het landschap.

Tjibbe Hooghiemstra en Hiltje van der Wal stellen tegenwoordig het Tripgemaal beschikbaar als podium voor mooie initiatieven op het gebied van kunst en cultuur, voedsel, burgerinitiatieven, landschaps- en natuurontwikkeling.

Stichting Het Tripgemaal nodigt u van harte uit om hiervoor met voorstellen te komen.