Hoolten Klinte & de Bosberg
Appelscha
“Klinte” staat voor schuurtje, optrekje, veelal schamel en goedkoop. “Hoolten”: van hout gemaakt is een factor op zich. In 1959 is het gebouwtje met enkele vooraanstaande inwoners van Appelscha in samenwerking met Staatsbosbeheer (SBB) gerea...
Sjoch alfêst efkes
“Klinte” staat voor schuurtje, optrekje, veelal schamel en goedkoop. “Hoolten”: van hout gemaakt is een factor op zich. In 1959 is het gebouwtje met enkele vooraanstaande inwoners van Appelscha in samenwerking met Staatsbosbeheer (SBB) gerealiseerd. Hierin was destijds het Natuurhistorisch Museum gevestigd. Er stonden vele dier- en plantensoorten opgesteld die hier in de bossen te vinden waren.
Op een grote kei vooraan bij de trap stond geschreven: "Wat leeft in bos en veld, ziet u binnen opgesteld". Links van de entree was het VVV-kantoor Appelscha) gevestigd, wat nu de TIP is. Inmiddels is officieel op 12 april 2001 de Historische Vereniging Appelscha e.o. (HVA) opgericht. Omdat voor SBB een bezoekerscentrum gebouwd werd op Terwisscha, is de Klinte gekocht door de HVA e.o. Uit verzamelde suggesties van de leden is "Hoolten Klinte" als naam gekozen. In september 2003 geopend. Ruim twee maanden later is de Hoolten Klinte afgebrand. Dankzij de medewerking van vele vrijwilligers en Bouwbedrijf "Dijkstra en Louwes" is er weer een prachtig gebouw neergezet.
De Bosberg
Het “Appelsche Veld” maakte in de 17e en 18e eeuw het grootste deel uit van het gemeenschappelijke grondgebied van de boerenstreekboeren. Het bestond uit oorspronkelijke heidevelden en temidden daarvan domineerde de “Appelsche Bosbergch” naast vele andere zandheuvels en duinen.
Het meer dan 20 meter hoge stuifduin is gevormd door een enorme ondergrondse eik van ruim 300 jaar oud, dat vele jaren lang het stuifzand heeft vastgehouden. Alleen de toppen van deze oerboom zijn nog zichtbaar, de rest ligt verscholen onder de grond.
In vroegere jaren was er een theepaviljoen op de top. Bovendien werd dit hoogtepunt gebruikt door de Dienst Landmeeting. Naast het paviljoen heeft er sinds 1907 een houten belvedère gestaan. In 1934 kwam er een metalen versie, een omgebouwde hoogspanningsmast, die tevens fungeerde voor SBB als brandwachttoren. In 2016 vervangen door de huidige 33 m hoge uitkijktoren. Bij de bouw heeft architect Frans Beune rekening moeten houden met het behoud van de kolossale eik. Hij liet zich inspireren door de groene omgeving van Appelscha. Het bouwwerk doet daarom ook wel denken aan een dennenboom waar de uitkijkplatforms de takken vormen. Vanaf de toren is een ver uitzicht bij helder weer tot Leeuwarden of Groningen mogelijk.
