Rommelhaven 26b
Harlingen
Als ze 22 jaar is, trouwt Elize Odewald met Jacob de Vries uit Harlingen. In 1898 is Izaäk hun eerstgeborene en al snel daarna volgen Heiman Asser en Klaartje. Na het overlijden van haar man drijft Elize met haar oudste zoon een winkel in werkmanskleding.
Sjoch alfêst efkes
Elize de Vries-Odewald en Izaäk de Vries
Als ze 22 jaar is, trouwt Elize Odewald met de negen jaar oudere Jacob de Vries uit Harlingen. In 1898 is Izaäk hun eerstgeborene; en al snel daarna volgen Heiman Asser en Klaartje. Na het overlijden van haar man drijft Elize met haar oudste zoon een winkel in werkmanskleding. Dat doen ze op Rommelhaven 26b, sinds eeuwen de helft van een ‘dubbeld huis’. Bovendien gaat Izaäk op de fiets langs boeren en vissers met blauwe kielen, geblokte overhemden en laarzen.
Op Sjabbat (zaterdag) mag geen handel worden gedreven. Maar klanten mogen wel zelf spullen uit de winkel halen en later terugkomen om af te rekenen. ‘Onthoud je dag’, geeft Izaäk de zaterdagse klanten daarom mee.
In de winkel hangt een bord dat alle prijzen vastliggen. Een visserman die om een paar laarzen tegen een schappelijk prijsje vraagt, krijgt te horen: ‘Toen het je goed ging, kwam je hier nooit. Nu de tijden krap zijn, kom je om goedkope laarzen. Je kunt ze kopen, maar voor de prijs die er voor staat!’
Izaäk wordt in Auschwitz vermoord; zijn moeder Elize in Sobibor. Maar Klaartje ontspringt de dans omdat ze als verpleegster naar Indonesië is vertrokken. Tijdens de Japanse bezetting geeft ze in gevangenschap les aan kinderen in het kamp en begraaft overleden Joden.
Na de oorlog lukt het haar nauwelijks de panden die ze heeft geërfd in bezit te krijgen. Uiteindelijk worden ze ver onder de prijs verkocht. Wel worden er twee dozen met gebedenboeken, wat blauwe borden en een plant bij haar terug bezorgd. Stekken daarvan bloeien tot op de dag van vandaag bij nazaten in Amstelveen.
