Koninklijk Eise Eisinga Planetarium
Franeker
Aan het plafond van de woonkamer van een prachtig grachtenhuis in Franeker bevindt zich UNESCO Werelderfgoed én het oudste nog werkende planetarium ter wereld.
Sjoch alfêst efkes
Bekijk alle 5 foto's
Dit nauwkeurig bewegend model van het zonnestelsel werd tussen 1774 en 1781 gebouwd door de Friese wolkammer Eise Eisinga. In 2023 is het planetarium toegevoegd aan de UNESCO Werelderfgoedlijst.
In de voormalige werkplaats van Eise Eisinga kun je kennismaken met zijn beroep als wolkammer. Sterrenkunde en wiskunde waren slechts een hobby van dit geheime genie. Op basis van zelfstudie schreef hij al op 15-jarige leeftijd een wiskundeboek en twee jaar later rondde hij een sterrenkundeboek af.
Het planetarium dat hij bouwde toont tot op de dag van vandaag de actuele stand van de planeten. De planeten bewegen namelijk in dezelfde tijd rond de zon als de echte planeten. Best knap, voor een wolkammer.
Het planetarium loopt door middel van een indrukwekkend raderwerk van houten hoepels en schijven, met tienduizend handgesmede spijkers als tanden. Een slingerklok en negen gewichten drijven dit geheel aan. Maar het Eise Eisinga Planetarium is méér dan een planetarium.
Het is ook een museum dat een uitgebreide verzameling van historische astronomische instrumenten herbergt en dat aandacht schenkt aan de moderne sterrenkunde. Er is bovendien een filmzaal waar doorlopend documentaires vertoond worden.
Hjir fine jo Koninklijk Eise Eisinga Planetarium
Eise Eisingastraat 38801KE Franeker Plan dyn rûte
fanôf dyn lokaasje
