Waterbeleefroute: Waterhotspots Fryslân

Beschrijving

Startpunt: Natuurmuseum Fryslân
Adres: Schoenmakersperk 2, 8911 EM Leeuwarden

In Natuurmuseum Fryslân zie, hoor, ruik en voel je de natuur. Boven water, onder water, in de lucht en op het land. Een bezoek aan dit museum is pure beleving. Het museum is voor natuurliefhebbers, ouders, grootouders, maar vooral voor kinderen. Met vaste en wisselende exposities op drie verdiepingen leer je op een dynamische en interactieve manier alles over de bijzondere natuur van de provincie. Zelf doen staat hier centraal. Heb je ooit naast de enorme kaken van een blauwe vinvis gestaan? Gezien hoe dieren worden opgezet? Gevlogen als een gans? Je beleeft het in het natuurleukste museum van Fryslân.

Tussenstop 1: Terp van Hegebeintum
Adres: Pypkedyk 4, 9173 GC Hegebeintum

Hij steekt negen meter boven de zeespiegel uit en is daarmee de hoogste terp van Nederland: de terp van Hegebeintum. Het is een echte blikvanger. Vanaf 500 v. Chr. ontstaan terpen in Noord-Friesland op natuurlijke wijze, maar later bouwen terpbewoners ze zelf ook. Op veel terpen staat een kerk, zo ook in Hegebeintum. Bezoek de 12e-eeuwse Romaanse kerk te voet vanaf het bezoekerscentrum aan de voet van de terp. Naast je toegangskaarten voor de kerk, vind je in het centrum het Archeologisch Steunpunt en kom je er alles te weten over de Friese terpen. Wist je bijvoorbeeld dat bij terpafgravingen in 1905 hier de terpdame is gevonden? In 2015 kreeg ze de naam Beitske. Haar boomkistgraf en de reconstructie van haar gezicht zijn te zien in het Fries Museum in Leeuwarden.

Tussenstop 2: Zuiderhaven Harlingen
Adres: Zuiderhaven 55B, 8861 CK Harlingen

Harlingen is al vijf eeuwen de belangrijkste havenstad van Friesland. Gegraven in 1597, is de Zuiderhaven vanaf 1644 het toneel van de Friese admiraliteit. De haven blijft dit tot 1795, het jaar dat de admiraliteit wordt ontbonden. In die tijd liggen aan de zuidzijde de scheepswerven van de admiraliteit, tegenwoordig staan hier moderne woonhuizen. De noordzijde, met de Sint-Michaëlskerk – een grote neogotische kruisbasiliek uit 1881 – en prachtige koopmanshuizen, getuigd van een rijke historie als havenstad. Tegenwoordig doet de Zuiderhaven dienst als recreatiehaven. Het is zeker niet de enige haven van de stad. Naast de Nieuwe Willemshaven, Noorderhaven, vissershaven en industriehaven heeft Harlingen een prachtige binnenstad met de unieke sfeer van een havenstad. Museum Hannemahuis is zeker een bezoekje waard. Je komt hier alles te weten over de geschiedenis van Harlingen als havenstad.

Tussenstop 3: Afsluitdijk Wadden Center
Adres: Afsluitdijk 1c, 8752 Kornwerderzand

Het verhaal van de Waddenzee, het IJsselmeergebied, de Vismigratierivier en de ontwikkelingen op en rond de Afsluitdijk komen samen in Afsluitdijk Wadden Center. In het interactieve centrum leer je over de omgeving en de vele vernieuwende en waterbouwkundige projecten. Hoofdthema van de vaste expositie is het leven en overleven in de Delta. Zonder natte voeten te krijgen, beleef je de stijgende zeespiegel, de stormen uit het verleden en klimaatverandering tot nu toe. Heb je de expositie gezien? Waai dan uit op het dak, met uitzicht over het IJsselmeer en de Waddenzee. \n\nHet Afsluitdijk Wadden Center is ook het startpunt voor een uitgebreid bezoek aan Kornwerderzand, het Kazemattenmuseum, de mogelijk verruimde schutsluizen, de te renoveren spuisluizen en de nog te realiseren Vismigratierivie.

Tussenstop 4: Fries Scheepvaart Museum
Adres: Kleinzand 14, 8601 BH Sneek

In het Friese Scheepvaart Museum staan de Friese scheepvaart\nen de geschiedenis van Sneek en de Friese Zuidwesthoek centraal. Van\nbinnenvaart op skûtjes tot visserij en van scheepsbouw tot de Friese Admiraliteit,\nhet komt allemaal aan bod. De geschiedenis van de omgeving komt tot leven met verhalen rondom de Sneker Waterpoort, met stijlkamers uit de 18e en 19e eeuw en\nmet het zilver van de Sneker Zilversmeden. Het is een uitgebreid museum met\nzo'n 22.000 voorwerpen en bijna 43.000 foto’s. Aangevuld met audiotours en film\nvalt er genoeg te zien en te leren. Na je bezoek aan het museum is een\nwandeling door de historische Sneker binnenstad zeker de moeite waard.

Tussenstop 5: Ir. D.F. Woudagemaal
Adres: Gemaalweg 1, 8531 PS Lemmer

Het Woudagemaal is het grootste stoomgemaal ter wereld enstaat in Lemmer. Het beschermde monument is een machtige machine en staat sinds 1998 op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Gebouwd in 1920, was het de perfecte oplossing voor het op peil houden van het Friese Boezem-water. In 1966 werd het werk van het gemaal overgenomen door het elektrische gemaal in Stavoren, het Hooglandgemaal, al komt het Woudagemaal bij extreem hoog water nog wel in actie. Tegenwoordig leer je in en om het monument alles over de geschiedenis van de machine en de stoomtechniek die er achter zit. Niet alleen interessant voor architectuur- of stoomliefhebber, maar ook voor het hele gezin.

Eindpunt: Skûtsjemuseum
Adres: De Stripe 12, 9264 TW Earnewald

Skûtsje Æbelina is een waar pronkstuk van het Skûtsjemuseum. Het scheepje is een replica van het snelste ‘skipke’ dat de tweede helft van de 19e eeuw heeft gekend. Het origineel werd in 1861 gebouwd door legendarische bootbouwer Eeltje Holtrop van der Zee uit Joure. Helaas maakt de skûtjse, net als vele andere houten veer- en vrachtschepen, in de jaren dertig van de 20e eeuw plaats voor metalen schepen. In 2009 wordt de replica te water gelaten en toegevoegd aan de collectie van het Skûtsjemuseum. Het museum zelf is gevestigd in een zogenaamd skûthus, dat vroeger het hart vormde van een Friese scheepswerf. Naast het pronkstuk komen ook de oude ambachten uit de scheepsbouw aan bod en zijn er speciaal ingerichte werkplaatsen voor de smederij en de zeilmakerij. Een ontzettend leerzaam museum waar hoogstaande Friese scheepsbouw centraal staat.