Kuiertocht Oentsjerk - Aldtsjerk

Een wandeling door een gevarieerd landschap, de historische dorpskern Aldtsjerk en veel monumenten.

Stania State
Het huwelijk met Margaretha van Heemstra rond 1520 leverde Jeppe Stania een grote lap grond op waarop hij een state bouwde. In 1813 is deze state grotendeels afgebrand. De huidige state is in 1843 gebouwd. Stania state is een rijksmonument. Tegenwoordig is er een brasserie en een b&b gehuisvest. De naastgelegen boerderij uit 1900 hoorde vroeger bij Stania State.

Je kunt de route (niet bewegwijzerd) verlengen met een wandeling door het park rondom Stania State. Bij het parkeerterrein staat een plattegrond van het park.

Het park is een ontwerp van architect Roodbaard (1782-1851) en eveneens een monument. Deze architect heeft meer dan 50 ontwerpen gemaakt voor tuinen bij buitenplaatsen. Zijn ontwerpen in de zogenaamde Engelse landschapsstijl zijn kenmerkend voor het tijdperk van de Romantiek. In reactie op de Franse stijl van de voorgaande periode met geometrische vormen, bepalen heuvels, vijvers, ronde vormen, slingerpaadjes met doorkijkjes en bijzondere bouwsels, zoals de 3-armige brug naar het eiland voor de state, de inrichting. Ook de oranjeriekas uit het midden van de 19e eeuw is een monument.

Griekenland en Turkije bossen
In de 19de eeuw heeft de adellijke familie Van Sminia deze bospercelen aangekocht met Griekse en Turkse Staatsobligaties, vandaar deze vreemde benaming. Van oorsprong waren het eikenhakhoutbosjes.

De Klinze
Ook De Klinze is een rijksmonument. Het hoofdgebouw van deze state werd in 1655 gebouwd. Na een aantal moderniseringen werd De Klinze in 1877 vergroot. Aan het bestaande pand werden twee vleugels gebouwd en de state bevatte toen maar liefst 40 kamers. Ongeveer 25 jaar later werden deze vleugels echter weer gesloopt. Bij de verbouwing in 1966 heeft men getracht iets van de 18e-eeuwse architectuur te herstellen.

De Klinze is bijna 300 jaar bewoond door het geslacht Van Sminia. In 1988 is de Klinze verbouwd tot hotel. Op dit moment kunt u er, als u van plan bent een nieuw bed te kopen, proefslapen.

Het park bij De Klinze is net als dat van Stania State, een ontwerp van Roodbaard en een rijksmonument. In de oude eiken zitten watervleermuizen, die ’s avond boven de vijvers jagen. In het vroege voorjaar bloeien de crocussen langs de oprijlaan. In het bos staan gevulde bosanemonen en Italiaanse aronskelken.

Café Moarkswâl
In het plafond van dit café zit een balk waar de naam van de eerste schaatsenrijder die over het ijs binnenkomt, wordt bijgeschreven.

Ophaalbrug
Een bijzondere ijzeren geklonken stalen ophaalbrug, gebouwd in 1926 naar een ontwerp van gemeentearchitect J. Zijlstra. 

Molen
De molen is in 1864 opgericht door een groep boeren uit de buurt, is van het type Grondzeiler. Door de gedrongen bouw scheren de draaiende wieken over het erf rondom de molen. In 1975 werd de molen gerestaureerd en nogmaals in 2009. De molen is vernoemd naar de polder die hij moest malen: “Aldtsjerkster mûne”.

Tijdens de wandeling naar de molen valt het misschien op dat er een plank mist uit de steiger over het water. Dat heeft niets met gebrekkig onderhoud te maken. Op deze manier kunnen “gewone” muizen de oversteek niet maken naar het achterliggende leefgebied van de beschermde noordse woelmuis.

IJsbaangebouw
Dit Verenigingsgebouw, nu een monument, dateert uit 1925. Het gebouw herinnert aan de tijd dat de Aldtsjerkster Mar beroemd was vanwege “hardrijderijen op de schaats”.

Toiletgebouwtje bij de haven
Het kunstwerk ’kruisende zeilen’ is van Hilda Kanselaar.

Galerie Bloemrijk Vertrouwen
Deze galerie biedt gestileerd en abstract werk.

Kerk, Aldtsjerk
De kerk dateert uit de 12e eeuw en heeft een zeldzaam fraai kerkinterieur met adellijke invloeden. Op de kerkzolder woont een kolonie grootoorvleermuizen. De grafheuvel op de begraafplaats dateert uit 1857 en behoort aan de familie Van Sminia.

Een Kuiertocht is een korte wandelroute. Het verbaast je daarom vast niet dat het Fries voor wandelen kuierje is. Je kunt een kuiertocht makkelijk combineren met een activiteit in de omgeving, of kies ervoor om nog een Kuiertocht te wandelen. Een overzicht van alle Kuiertochten vind je hier. 

Let op: omdat een deel van de route door weiland gaat mag je hond op het stuk tussen knooppunt 74 en 43 (ten westen van Aldtsjerk) niet mee.