Franeker - Schalsum - Peins - Zweins | Rondjes om de kerken

Ontdek de historie en rust van Noardwest Fryslân tijdens een wandelroute langs eeuwenoude kerken in Franeker, Schalsum, Peins en Zweins. Geniet van terpgezichten, kwelderruggen en gotische architectuur tijdens deze 12,2 km lange tocht vol verhalen en stilte.

Start je wandeling bij de imposante Martinikerk, de oudste gotische kerk in Fryslân met een unieke kooromgang. Sta stil bij de renaissance-grafzerken in de kerk en ontdek hoe elk van deze stenen een familiegeschiedenis vertelt. De kerk diende ooit als marktplaats en rechtbank – een plek waar het leven van Franeker zich eeuwenlang concentreerde.

Loop daarna langs het sierlijke stadhuis, een parel van renaissancestijl, gebouwd toen Franeker de beloning ontving voor haar trouw aan Oranje tijdens de Tachtigjarige Oorlog: een eigen universiteit. Hier kwamen wetenschap en geloof samen. De herinnering aan die tijd leeft voort in de naam van prominente figuren als Eise Eisinga, bekend van zijn planetarium. Verlaat Franeker via het Sint-Martiniplantsoen en voel hoe de stad langzaam plaatsmaakt voor de weidsheid van het Friese landschap.

De wandeling brengt je naar het kleine dorp Schalsum. Op de terp staat de Nicolaaskerk, een verborgen parel uit de 13e eeuw. De okergele muren en rode accenten binnenin creëren een warme, bijna huiselijke sfeer. Voor het dorpsplein, met zijn lindebomen die al generaties lang schaduw bieden, sta je even stil en kijk je om je heen: alles ademt hier eenvoud en intimiteit.

Langs de kwelderrug wandel je naar Peins, waar de terp met de Sint-Gertrudiskerk al van verre zichtbaar is. De tufstenen sporen in de muren herinneren aan de middeleeuwse oorsprong van deze kerk. De terp zelf, opgeworpen door vroege bewoners om zich tegen het water te beschermen, laat zien hoe het landschap werd gevormd door generaties die hier leefden en werkten.

Beklim de terp en voel hoe het uitzicht zich opent, met de horizon die lijkt te verdwijnen in de verte. Hier, op de rand van het dorp, kun je even stilstaan bij de wisselwerking tussen mens en natuur.

De route gaat verder naar Zweins, waar de Reginakerk op een hoge terp staat. Hoewel de huidige kerk in 1783 is gebouwd, is de klok in de dakruiter meer dan drie eeuwen ouder, een overblijfsel van de middeleeuwse voorganger. De terp is niet alleen een plek van historie, maar ook van stilte: wandel om de kerk en laat de geluiden van het dorp achter je.

Vanaf Zweins loop je over smalle landwegen richting Franeker. De weg slingert langs akkers, over dijkjes en langs het Van Harinxmakanaal. Let onderweg op de kwelderstructuren in het landschap – stille getuigen van een tijd waarin deze streek voortdurend de strijd aanging met de zee.

De slingering van de wegen en het open landschap nodigen uit tot vertraging. Voel de wind, ruik de lucht en luister naar de geluiden van het platteland – een perfecte afsluiting van een route die geschiedenis, natuur en introspectie samenbrengt.

Rondjes om de kerken bevat 26 inspirerende en verrassende pelgrimsroutes in Noord-Fryslân. De weidsheid, de lichtval, wolken en het ruisen van de wind sluiten naadloos aan bij de sobere verstilling die de kerken bieden. Wijkplaatsen en vluchtheuvels in drukke tijden. Ontsnappingsroutes die rust bieden. Nieuwsgierig naar de andere routes? Je vindt ze hier

Meer verdiepende informatie over deze en de andere routes kun je vinden in de routegids; Rondjes om de kerken in Noord-Fryslân. Te verkrijgen via de boekhandel. De uitgave is tot stand gekomen door schrijver Fokko Bosker, een wandeljournalist, in nauwe samenwerking met stichting Tsjerkepaad die ijvert voor ruimere openstelling van de monumentale kerken in Fryslân.