Van Historische Terp naar Terp van de Toekomst
Een route langs de historie van Hegebeintum en Blije!
Terpen zijn belangrijke verschijningen in het Friese landschap. Historisch gezien spreken ze tot de verbeelding, ze roepen vragen op als het gaat om archeologie en ze inspireren tot nieuwe plannen en ideeën op het gebied van kunst en cultuur. De terpbewoners van vroeger waren sterk verbonden met het Wad. Die betrokkenheid is er nog steeds bij de huidige bewoners van dit gebied, maar door de aanleg van de dijken is de verbinding voelbaar verbroken.
In 2011 besloot het dorp Blije dat het anders moest. De in…
Een route langs de historie van Hegebeintum en Blije!
Terpen zijn belangrijke verschijningen in het Friese landschap. Historisch gezien spreken ze tot de verbeelding, ze roepen vragen op als het gaat om archeologie en ze inspireren tot nieuwe plannen en ideeën op het gebied van kunst en cultuur. De terpbewoners van vroeger waren sterk verbonden met het Wad. Die betrokkenheid is er nog steeds bij de huidige bewoners van dit gebied, maar door de aanleg van de dijken is de verbinding voelbaar verbroken.
In 2011 besloot het dorp Blije dat het anders moest. De inwoners wilden meer met het gezicht naar de Waddenzee toe wonen, leven en werken. De hoogste terp van Friesland, in Hegebeintum, laat in het landschap een deel van het oude verhaal zien. Waarom hier geen nieuw verhaal aan toegevoegd? En zo ontstond het idee om ter hoogte van Blije buitendijks een nieuwe terp te maken: de Terp fan de Takomst. Een bijzondere belevingsplek, die mensen naar het dorp en de Waddenkust trekt, waar oude verhalen verteld kunnen worden en nieuwe verhalen gemaakt.
De route Van Historische Terp naar Terp van de Toekomst leidt de bezoekers door een oud historisch verhaal naar deze locatie in het buitendijks gebied.
Dit project is mogelijk gemaakt door bijdragen van: VSBfonds, Provincie Fryslân, Nederlandse Aardolie Maatschappij, Gemeente Ferwerderadiel, Bezoekerscentrum Terp Hegebeintum, Petronella Fonds Blije, Vereniging Dorpsbelang Blije e.o.
Lokaasjes op dizze rûte
Begjinpunt:
Bezoekerscentrum Terp HegebeintumPypkedyk 4
9173 GC Hegebeintum
Navigeer naar startpunt
Begjinpunt
Bezoekerscentrum Terp Hegebeintum
Pypkedyk 4
9173 GC Hegebeintum
Navigeer naar startpunt
Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum
Het Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum ligt aan de voet van de hoogste terp van Nederland. Hier kunt u toegangskaarten kopen voor het Archeologisch Steunpunt, de kerk en Harsta State. Daarnaast vindt u hier het Terpcafé en TIP.
Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum
Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum
Kennis- en Ynformaasjesintrum Terp Hegebeintum
Pypkedyk 4
9173 GC Hegebeintum
Hegebeintum
Het landschap langs de Friese kust heeft een bijzonder kenmerk: de terp. Terpen zijn opgeworpen woonheuvels, die bescherming moesten bieden tegen het opkomende zeewater.
Harsta State
Harsta State in Hegebeintum is een oude Friese state met een mooie landschapstuin met stinzenflora in het noorden van Friesland. De tuin en een gedeelte van het huis zijn opengesteld voor het publiek.
Harsta Hoeve
Fraai gelegen op het landgoed 'Harsta State' in Hegebeintum, vind je in de Harsta Hoeve een gastvrij onderdak, waar je ongestoord kunt genieten van een goede nachtrust na bijvoorbeeld een stevige fietstocht.
De spoorwegovergang
“Reizigers Leeuwarden – Anjum: instappen voor vertrek!” Nu klinkt dat vreemd, maar in de eerste helft van de 20ste eeuw reed er nog een stoomtrein tussen Leeuwarden en Dokkum met Anjum.
Entree Blije
Het terpdorp Blije, met de buurtschappen Farebuorren en Boate- buorren, ontstond enkele eeuwen voor onze jaartelling op een kwelderwal. De naam ‘Blitha’ komt voor in de levensbeschrij- ving van de abt Fredericus van Hallum.
Kleine-Lijn
Ambachtelijke katoendrukkerij Kleine Lijn te Blije is een van de weinige katoendrukkerijen die Nederland rijk is. Kleine-Lijn is een combinatie van werkplaats, theetuin en winkel voor unieke handbedrukte stoffen.
Het dorpsplein
Van oudsher loopt een verbindingsweg van Stiens naar Dokkum. Haaks op deze weg had elk dorp zijn eigen vaart, een belangrijke handelsroute met de Dokkumer Ee.
Unema State
Ooit waren er vier states in Blije: Aebinga, Unema, Scheltema en Monsma. De oorsprong van de bekendste, Unema State, gaat terug tot de 14e eeuw of eerder.
Vegotel
Welkom bij Vegotel, een zeer milieuvriendelijk hotel welke een alledaags vegan ontbijt inclusief kaas- zuivel en vleesvervangers serveert. Gevestigd in een boerderij uit 1885 aan de Zeedijk te Blije en grenzend aan het Waddenzeegebied.
NAM terrein
Op deze locatie aan de Unemaloane wint de Nederlandse Aard- olie Maatschappij (NAM) aardgas. Er liggen drie gasvelden die ook naar het dorp zijn vernoemd: de gasvelden Blija-Ferwerde- radeel, Blija-Zuidoost en Blija-Zuid.
Zeedijk
De bewoners van dit gebied hebben altijd een haat-liefde verhouding met de zee gehad. Die zorgde voor vruchtbare grond, vis in overvloed en mogelijkheden voor handel. Maar ze kon ook allesvernietigend toeslaan.
Kweldergebied
Vanaf de terpentijd veroverde de mens land op de zee, zoals hier in Noard Fryslân Bûtendyks. Vanaf deze plek zijn de zomerpol- ders te zien, omringd door een zomerdijk, met hekken, sloten, greppels, historische sluizen en ‘dobben’.
Terp fan de Takomst
Een nieuwe terp, buitendijks. Een belevingsplek, om mensen de waddenkust te laten beleven. Om oude verhalen te vertellen en nieuwe verhalen te maken. Over het ontstaan van het gebied en haar bewoners.
Terp fan de Takomst
Terp fan de Takomst
via dijkovergang naar buitendijks pad met hek en landmark
Zeedijk 1
9171 AM Blije
Boerderij Groot Kahool
Boerderij Groot Kahool is een authentieke kop-hals-romp boerderij met karakteristiek koetshuis. De boerderij is een monument van formaat, want Groot Kahool werd al in 1783 gebouwd.
Beschrijving
Begjinpunt:
Bezoekerscentrum Terp HegebeintumPypkedyk 4
9173 GC Hegebeintum
Navigeer naar startpunt
Start parkeerterrein Bezoekerscentrum Terp Hegebeintum
• Rechtdoor terp omhoog richting kerk 1
• Na de kerk rechtdoor tot schelpenpaadje, daar rechtsaf.
• Einde schelpenpaadje rechtsaf richting Pypkedyk, daar linksaf.
• Vervolg de weg fietsend of wandelend via de Vogelzangsterweg.
• Rechts af bij knooppunt 89, voormalig spoorwegtracé 3
• Voor voormalig stationsgebouw Blije linksaf, Stationsweg 4
Zin in een leuk cadeautje of een versnapering? Dan is dit het moment! Maak een stop bij nummer 29 Kleine-Lijn, ambachtelijke katoendrukkerij met winkel en goede koffie of thee met heerlijke huisgemaakte taart.
• Links, achter Stationsweg 10 in de boomgaard, lag vroeger Monsma State, een van de vier states in Blije. Vlak voor de kerk links lag tot in de zeventiger jaren een chicoreieest (drogerij). Tussen schelpenpad en kerk bevindt zich een grote regenwa- terput. In droge zomers haalde het halve dorp hier water.
• De beeldbepalende Hervormde St. Nicolaas Kerk ligt op een vrij lage terp. De romaanse toren dateert uit de 13e eeuw. Is de kerk open? Bekijk dan het pronkstuk: een 16de eeuwse zerk met afbeelding van een krijgsman in volle wapenuitrusting. Deze afbeelding past bij het strijdbare leven van de beroemdste inwoner van Blije: Janke van Unema.
• Rechtdoor tot centrum dorp met Watse Cuperusplein 5
• Einde pleintje linksaf, Unemastraat, ooit een slenk (wadgeul) tussen zee en lager gelegen achterland.
• Einde Unemastraat provinciale weg oversteken, Ljouwerterdyk.
• Rechts vooruit een voormalige terp met woonhuis. Hier lag in de Middeleeuwen Unema State 6
• Rechtdoor Unemaloane. Vlak voor de zeedijk ligt een NAM-boorlocatie 7
• Rechtdoor weg (Zeedijk) oversteken, via de trap de dijk op voor uitzicht over kweldergebied 8
• Links af fietsen of dijk schuin links naar beneden aflopen tot locatie buitendijkse terp 9
Om weer terug te gaan:
• Via de dijk terug naar de weg rechts af Zeedijk, dan linksaf Kahoolsterlaan.
• Einde Kahoolsterlaan provinciale weg oversteken, linksaf richting Blije. Bij ingang dorp rechtsaf Vogelzangsterweg tot beginpunt Bezoekerscentrum Terp Hegebeintum.
- 88
- 89
- 54
- 63
- 67
- 00
- 76
- 89
- 88