Wybrand de Geest

Het Fries Museum komt in september 2025 met een tentoonstelling over de Friese kunstenaar Wybrand de Geest (1592-1663/65), een van de belangrijkste portretschilders van de 17de eeuw. Glanzend fluweel, ruisend brokaat, verfijnde kanten kragen en flonkerende juwelen: niemand kon rijkdom zo van het doek af laten spatten als hij. De Friese elite liet zich dan ook graag door Wybrand portretteren.

De tentoonstelling laat de high society en de glamour in de 17de eeuw zien aan de hand van portretten die Wybrand de Geest maakte van onder meer de Friese Nassaus, de rijke elite en hun steenrijke kinderen. Wie was deze schilder? Hoe wist hij zich binnen de 'happy few' te nestelen?

Wybrand de Geest
Wybrand Simonsz. de Geest werd in 1592 in Leeuwarden geboren en hoorde bij de eerste Friese jongens die de stadspoorten ver achter zich lieten om elders opgeleid te worden tot schilder. Voor Wybrand werd dat Utrecht, in het grote, levendige atelier van Abraham Bloemaert. Vanuit daar reisde de jonge schilder via Den Bosch naar Parijs, Aix-en-Provence en per schip naar Rome. Samen met zijn kunstenaarsvrienden nam hij daar ruim de tijd om zijn hand te oefenen en van het leven te genieten. Iedere kunstenaar met een beetje ambitie moest in die tijd de antieke wereld met eigen ogen gezien hebben.

Album amicorum
Tijdens zijn buitenlandse reis verzamelde Wybrand een uniek album amicorum, een vriendenboek vol bijdragen van zijn vrienden en reisgenoten. De achtergebleven randjes papier verraden achter dat er zo’n 22 tekeningen ontbreken. Vermoedelijk zijn de tekeningen van onder anderen Wybrands broer Gilles de Geest en van de schilders Wouter Crabeth II, Pieter de Molijn, Leonaert Bramer, Cornelis van Poelenburgh, Louis Beaubrun en Mathijs Harings uit het boek ontvreemd omdat ze geld opleverden. Eerder deed het Fries Museum samen met Tresoar al een oproep om de tekeningen terug te vinden, om deze hopelijk op te nemen in de tentoonstelling over de schilder. Wie meer weet kan contact opnemen met conservator Marlies Stoter via m.stoter@friesmuseum.nl.

Bloeiende schilderspraktijk
Na zijn reis naar het buitenland, keerde Wybrand rond 1620 voorgoed terug in zijn geboortestad Leeuwarden. Daar bouwde hij een bloeiende portretpraktijk op dankzij klanten uit de Friese adel die hem een leven lang wisten te vinden. Ook gunden drie Friese Nassaus op rij hem hun portretopdrachten. Hij schilderde bijvoorbeeld de levensgrote portretten van stadhouder Ernst Casimir van Nassau-Dietz en zijn vrouw Sophia Hedwig, de Friese voorouders van koning Willem-Alexander.