3 dagen duurzaam varen in de Fryske Wâlden

Zodra je uitstapt op station Feanwâlden vink je de eerste groene keuze al af. Je valt er ook meteen met je neus in de lokale boter. De stationsrestauratie van het dorp is een gezellige koffie- en lunchroom met producten uit eigen regio en moestuin. Een tosti van steenoven gebakken molenaarsbrood voor de trek, en een 100% appel-rabarber sap om de dorst te lessen. Dikke pluim als je er weg komt zonder een van de zelfgemaakte gebakjes te proeven.

Vanuit je booth in ‘De Ferbining’ zie je de TOP-zuil staan. Bij een toeristisch overstappunt (TOP) parkeer je gratis je auto, fiets of boot om te gaan fietsen, wandelen of varen. Wij kiezen hier de fiets voor een rondje ‘Staten En Stinzen In De Fryske Wâlden’. Op de zuil vind je meer themaroutes en hoogtepunten van de omgeving. Bij de stationsrestauratie kun je fietsen huren. 

Voor we braaf de route volgen, maken we een uitstapje naar buurdorp Noard-Burgum. Bij Scherjons klompenmakerij en museum, komen wouden, water en cultuur samen. Hier maakt de familie Scherjon niet alleen de befaamde ‘Fryske learkeklomp,’ je kan er ook een spectaculaire Friese watersport uitproberen: Fierljeppen – ofwel polsstokverspringen. In de fierljeppolder naast het museum ligt een labyrint aan sloten van verschillende breedtes om op eigen niveau te oefenen. Waag jij een sprong van een echte fierljepschans? 

Dikke stenen torens boden in de middeleeuwen veiligheid aan de Friese terpbewoners. Een soort Friese kastelen dus. Adellijke bewoners verbouwden de stinzen door de jaren heen tot grote woningcomplexen die we ‘staten’ noemen. Ware paleisjes. Vanaf het museum fietsen we terug richting Feanwâlden om de staten en stinzen route bij knooppunt 67 op te pakken. Op de route liggen vier voormalige staten en de enig overgebleven stins van Friesland. 

Een aantal uitstekende plekjes om je pedalen even tot rust te laten komen: wandel door het park rond de Fogelsanghstate en sla bij knooppunt 97 af naar Buitenpost om je benen te strekken in botanische tuin de Kruidhof. In het winkeltje merk je aan de streekproducten hoe dicht je bij de waddenkust zit. Benieuwd wat deze streek op de kaart zet? Vul je fietstassen dan bij geitenboerderij de Sweach, streekwinkel ‘Op 'e Stâl’ en Bloemenparadyske. Blijf ook vooral hangen in de tuinen voor een bakje thee met late-middagzon. 

Overnachten op een gezellige camping zonder je fiets op te tuigen als pakezel kan in de ecolodges van It Dreamlan. Die zijn ook nog eens duurzaam gemaakt volgens het cradle-to-cradle principe: zo houden we de ecologische voetafdruk dit weekend klein. Je maakt gratis gebruik van een kano voor een expeditie door Nationaal Park Lauwersmeer, en in de ingerichte keuken is het heerlijk kokkerellen met je aanwinsten van de dag. Begrijpelijk als je hier wat langer wilt vertoeven.  

Tip: Voor langer verblijf is het kleinschalige vakantiepark Ljeppershiem ook een optie. De duurzame tiny houses van het park liggen aan het water dat vroeger dé plek voor fierljeppers was. Elk huisje heeft een eigen aanlegplaats. 

Lekker geslapen in Kollum of Westergeest? Vandaag stappen we vroeg op de fiets om het laatste stuk van de staten en stinzen route te fietsen. Natuurgebied De Houtwiel en de historische Schierstins liggen te wachten op je komst. Terug bij de TOP-zuil trappen we nog even door naar knooppunt 67 om het rondje compleet te maken. Daar stappen we in Jachthaven ’T Eibertsnest over op het volgende vervoersmiddel. 

Tussen Feanwâlden en Leeuwarden loopt een electric only vaarroute. Kanoërs, suppers en elektrische sloepen glijden elkaar hier voorbij zonder het lawaai van ronkende motoren. Dat is niet alleen goed voor het milieu, je geniet ook extra van de rust: luister goed en hoor de koekoek roepen of spot de ijsvogel. Vaar door het unieke natuurgebied It Bûtefjild langs natte graslanden, petgaten, broekbossen, open waterplassen en uitgestrekte rietvelden. Met geluk spot je zelfs een otter. 

Goed om te weten: ook zonder vaarbewijs kun je een elektrische sloep huren. 

De route eindigt in Jachthaven De Grote Wielen. Wie nog even doorvaart finisht als een ware Elfstedentochtheld op de Bonkevaart. En als we dan toch nog even doorgaan varen we ook het gezellige Leeuwarden in: leg aan bij stadspark de Prinsentuin voor een lekker plekje in het gras of eet een hapje bij STEK in het voormalige brugwachtershuisje. De must-sees van Leeuwarden vink je zo af met de 11fountains stadswandeling.  

Ben je opzoek naar een verborgen pareltje? Bezoek dan de Oude- en Nieuwe Oosterstraat. Met vintage kleding, lokale boodschappen, een vegan bakker, kunst en keuken en een inspirerende cadeauwinkel zitten deze straten vol goede initiatieven en eigenzinnige winkeltjes. Vlakbij staat de oude gevangenis De Blokhuispoort. Drink- en eetlokaal Proefverlof serveert er puur en lokaal eten op een heerlijk terras aan het water.  

Tip: van 6 mei tot en met 14 augustus 2022 wandelt er een bos door de straten van Leeuwarden. Het is onderdeel van Arcadia: een honderd dagen durend cultureel programma dat gaat over voorouderschap. Wat voor wereld laten we achter voor de volgende generaties? ​ 

Op de terugweg van de Bûtefjild vaarroute vang je er al glimp van op: Boerderij de Omleiding, onze slaapplek voor vanavond. De kleinschalige camping voelt aan als een gezellig festival waar rust en natuur de muziek verzorgen. Huur een retro caravan of ingerichte tent en plof neer op een palletbank met een goed boek. 

Doe het lekker rustig aan vandaag. Het restaurant van De Omleiding serveert kleurrijke lunches waar je meteen vrolijk van wordt en vanaf de camping trek je zo met een kano of supboard de natuur in. Wist je dat de Noardlike Fryske Wâlden (Noordelijke Friese Wouden) nationaal landschap is? Houtwallen en elzensingels omkaderen de weilanden: dit zeldzame landschap noemen we een coulisselandschap. Na een middagje zwerven over meren, vaarten en plassen, fiets je richting station Feanwâlden om de fietsen weer in te leveren en per trein afscheid te nemen van de Friese Wouden. Wel thuis en oant sjen!