Spoedcursus Frysk yn Fryslân

Alles wat je moet weten als je naar Friesland komt. Alles om je een beetje Fries te voelen.

In Friesland hoor je een andere taal, de tweede taal van Nederland. Geen dialect of accent, een moedertaal die je in het dagelijks leven overal hoort. In de supermarkt, op straat, maar ook in de rechtbank, op school, en in het provinciehuis drukken de friezen zich uit in hun eigen taal.

Frysk is de tweede nationale taal van Nederland we gebruiken dan ook Fryslân in plaats van Friesland op deze pagina.
Friezen vinden het lastig om Frysk te blijven spreken als de ander Nederlands spreekt. Uit fatsoen schakelt de Friesspreker dan over.
Het alfabet kent voor de Friezen slechts 24 letters. De x en de q hebben we niet nodig. Dat valt op wanneer je onder een akwaduct doorrijdt.
Fries is ontstaan in de vroege middeleeuwen en lijkt meer op (oud) Engels dan (oud) Duits, waar het Nederlands op lijkt. Beide talen horen bij de Germaanse talen.
Fryslân is meertalig. Het Bildts bijvoorbeeld en het Weststellingwerfs. En dan is er een goed onderscheid te horen in de klanken van het Frysk in de steden, op de klei, in de wouden en de zuidwesthoek en natuurlijk de eilanden.

Hartjes of pompeblêden

Heb je altijd gedacht dat er harten staan afgebeeld op de Friese vlag? Niets is minder waar. Deze harten zijn eigenlijk pompeblêden, de bladeren van de waterlelie. In de Middeleeuwen bestond Friesland uit zeven gewesten: Noord-Holland, Friesland, Groningen, Drenthe, Ost-Friesland, Eemsgebied, de Wezer. Voor elk gewest staat een pompeblêd afgebeeld op de Friese vlag. En de strepen in blauw en wit staan voor de wateren: Zuiderzee, Eems en Wezer.

Kletterdei

is de dag dat de 11fountains weer aan gaan. Op die dag gaan ze weer ‘klateren’ en in het Frysk heet dat dan kletterdei, klaterdag.
Fierljeppen, Keatsen en Skûtsjesilen

zijn drie typisch friese sporten. Kaatsen scheelt maar 1 letter met het Nederlandse woord en zegt dus genoeg. Misschien heb je wel eens gehoord van de vrachtschepen, de Skûtsjes, en vind je het dus logisch dat zeilen daarvan vertaalt als Skûtsjesilen. Tot slot ontleden we Fierljeppen. Fier is ver en ljeppen kent dezelfde stamvader als het Engels woord leap. Het betekent dus springen of je ergens overheen lanceren.
Ljipaaisykje

zoeken naar een kievietseitje is een traditie die er inmiddels juist voor zorgt dat de vogels en hun eieren beschermd blijven. In het vroege voorjaar wordt er gezocht. De nesten markeren helpt de boeren om er omheen te maaien.
Wjerspegelje
Wjerspegelje

‘Wjerspegelje’ betekent weerspiegelen en is een project waarin Fryske gedichten die je kan lezen tijdens het handenwassen op de spiegels geplaatst werden. Op meer dan 200 locaties over de hele provincie te vinden in de gastvrijheid sector, bibliotheken, scholen en gemeentehuizen.

Meer over Wjerspegelje
griene tsiis
griene tsiis

Bûter, brea en griene tsiis; wa't dat net sizze kin is gjin oprjochte Fries. De 16de eeuwse Friese vrijheidsstrijder Pier Gerlofs Donia, gebruikte dit als wachtwoord om de Friezen van de niet-Friezen te onderscheiden.

Spreek uit als
Tsjoch!

Dit woord neem je lekker mee naar huis. Het is proost in het Frysk.

Wolkom bij deze Fryske vlog! In deze vlog gaat Nynke je een aantal Fryske woorden en zinnen leren, doe je mee?

Taal fan it hert

Stap 1

Bestel het gratis boekje Taal fan it hert. Je kan ook de pdf versie downloaden er er is een app die het boekje aanvult.

Ontvang het boekje

Onthoud dit dondersgoed

Stap 2

It kin net betekent: het kan niet
It kin krekt betekent: het kan net

Het kan je leven redden als je het ijs op gaat…

Wêr bisto
Frysk folksliet
In nije dei

Kursus

Stap 4

Volg de taalcursus bij Afûk. Je kan hier ook boeken kopen van Friese schrijvers of vertaalde klassiekers. En luister of kijk naar de uitzendingen van de regionale tv-zender Omrop Fryslân.

Meer over de taalcursus