Startpunt route Fochteloo

In het begin van de jaartelling was er al sprake van bewoning in Fochteloo. Weliswaar flink wat zuidelijker dan de huidige bewoning en dorpskern. Kort voor de tweede wereldoorlog hebben grondsporen in het bouwland – bij het afgraven van een zandrug in het oorspronkelijke ondiepe hoogveen – oude bewoning uit de ijzertijd aangetoond. Dit bouwland ligt ten noorden van het fietspad, dat loopt van het Zuideinde richting Ravenswoud, de vroegere Compagnonslaan.

In de 14e en 15e eeuw

Het Graafschap Drenthe was eeuwen geleden veel groter dan Drenthe nu. Haar grondgebied omvatte toen ook delen van de Stellingwerven. In 1328 was er een onafhankelijkheidsstrijd en scheidde Fyochtele (met elf andere parochies) zich af en sloot zich aan bij de “vrije Vriezen van Stellingwerf”. De “parochianen” in die tijd waren in feite de bewoners behorend bij een (RK-)kerk en vormden een “dorp”. In de geschreven geschiedenis duikt de naam weer op in het jaar 1408, als “Fyochtbole” en “Fuychtloe”. In dat jaar moesten de Stellingwervers een schatting (belasting) betalen aan de Bisschop van Utrecht. Zo ook de veenboeren van Fochteloo.

Na de Gouden Eeuw

De groei van het aantal bewoners was marginaal. In 1708 waren uit Fochteloo slechts 14 boerderijen in het Floreenregister ingeschreven. De Drentse afkomst valt af te lezen uit de herkenbare bouwstijl van boerderijen uit die tijd. Het Saksische type in de vorm van een hallehuis (ook wel Stellingwerf-type) is nog terug te vinden in het laatste overgebleven exemplaar. Het hoogveen en de turfwinning hebben een grote rol gespeeld in de groei en maatschappe-lijke ontwikkeling van Fochteloo.

21e eeuw

Fochteloo is nu één van de dertien dorpen in de gemeente Ooststellingwerf. Het dorp is langgerekt. De ligging van de bebouwing is sinds 1765 nauwelijks veranderd. De oorspronkelijke dorpskern heeft zich begin 20e eeuw verplaatst naar De Hoek, een eindweegs verderop. Bezienswaardig is het oude kerkhof met klokkenstoel. Voorbij het dorp liggen de twee werkkampen Ybenheer en Oranje (1941-1966), die een bezoek meer dan waard zijn. Wetenswaardig is de bekendheid van Fochteloo met korhoenders en het Fochtelooërveen, getuige ook de twee kunstwerken in het dorp. Alle objecten en bezienswaardigheden rond Fochteloo zijn in deze route opgenomen.