Routes langs de staten en stinzen van Friesland

Een aantal van de overgebleven staten en stinzen heeft tegenwoordig een andere functie gekregen. Ze zijn nu omgetoverd tot museum, hotel, conferentieoord of zelfs bakkerij. Maar de meeste overgebleven landgoederen worden nog steeds bewoond door particulieren en zijn daarom niet toegankelijk voor bezoekers. Hieronder een overzicht van de staten en stinzen die je wel (vaak op afspraak) kunt bezoeken.

Jammer genoeg werden veel historische landhuizen de afgelopen eeuwen afgebroken… Toch kun je op een aantal van deze plekken nog teruggaan in de tijd, want soms bleef de oude toegangspoort of het park met slotgracht bewaard. En in de fraai aangelegde parken groeien vaak nog steeds kenmerkende stinzenplanten.

De Friese hoofdstad heeft een rijke historie wat de adel betreft. De roots van ons huidig Koninklijk Huis liggen zelfs in hofstad Leeuwarden. Wist je dat de stammoeder van ons koningshuis, Maria Louise van Hessen-Kassel, getrouwd was met de Friese stadhouder? Als prinses van Oranje-Nassau woonde ze in het Stadhouderlijk Hof en later in het Princessehof. 

Het prachtige bosrijke zuiden van Friesland was vroeger erg in trek bij onder andere de leden van het koninklijk huis. In het dorp Oranjewoud, vlakbij Heerenveen, bouwden de Oranjes buitenhuizen om hun vrije tijd door te brengen.

In het zuidoosten van Friesland kun je ook iets te weten komen over de schaduwkant van de rijke adel. Met name in gebieden waar turf werd gewonnen kwam het veel voor dat vermogende grootgrondbezitters misbruik maakten van arme arbeiders. Zij werkten lange dagen tegen een karig loon en woonden met hun gezinnen in schamele hutjes op het land van hun baas.

Grote kans om invloedrijke en beroemde personen tegen het lijf te lopen had je een paar honderd jaar geleden vooral in Franeker. Vanaf 1585 kreeg de Universiteit van Leiden concurrentie van de Universiteit van Franeker met haar faculteiten theologie, rechten, medicijnen en vrije kunsten. In 1811 werd de universiteit onder het bewind van Napoleon opgeheven. Gelukkig is de allure van universiteitsstad Franeker grotendeels bewaard gebleven.