Hantum - Waaxens - Brandgum - Foudgum - Hiaure | Rondjes om de kerken
Wandel in het voetspoor van François Haverschmidt, alias Piet Paaltjens. Ontdek historische terpen, de romaanse Sint Martinuskerk in Hantum, en paden door bloeiende akkerranden. Voel de stilte, proef het landschap, en volg oude kreken die ooit de zee verbonden met het land.
Het verhaal van François Haverschmidt, beter bekend als dichter Piet Paaltjens, brengt een extra dimensie aan deze route. In zijn tijd als predikant in Foudgum (1859-1862) liet hij zich inspireren door de weidse natuur en de stilte van het Friese platteland.
De wandeling begint in Hantum en slingert langs veldwegen en boerenpaden door een decor van bloeiende akkerranden, waarin zonnebloemen de horizon opfleuren. Sloten die ooit kreken en prielen waren, herinneren aan het zeekarakter van dit gebied. De zilte lucht in de wind brengt de kust dichtbij, ook al lijkt die ver weg.
De Ma…
Wandel in het voetspoor van François Haverschmidt, alias Piet Paaltjens. Ontdek historische terpen, de romaanse Sint Martinuskerk in Hantum, en paden door bloeiende akkerranden. Voel de stilte, proef het landschap, en volg oude kreken die ooit de zee verbonden met het land.
Het verhaal van François Haverschmidt, beter bekend als dichter Piet Paaltjens, brengt een extra dimensie aan deze route. In zijn tijd als predikant in Foudgum (1859-1862) liet hij zich inspireren door de weidse natuur en de stilte van het Friese platteland.
De wandeling begint in Hantum en slingert langs veldwegen en boerenpaden door een decor van bloeiende akkerranden, waarin zonnebloemen de horizon opfleuren. Sloten die ooit kreken en prielen waren, herinneren aan het zeekarakter van dit gebied. De zilte lucht in de wind brengt de kust dichtbij, ook al lijkt die ver weg.
De Martinuskerk in Hantum domineert het landschap. Dit tufstenen bouwwerk uit de twaalfde eeuw, gebouwd in romaanse stijl, torent hoog uit boven de terp waarop het staat. De robuuste toren met spits lijkt grootser dan het dorp zelf en vormt een markant baken in het open landschap. Hantum ontstond, net als veel Friese dorpen, op een kwelderwal. Door de eeuwen heen werd de terp steeds verder verhoogd, waardoor de kerk tegenwoordig nog imposanter oogt. Je verwacht het niet, maar in Hantum staat ook een Tibetaans-Boeddhistische tempel, een stoepa. In 1991 opende de boeddhistische stoepa Karma Deleg Chö Phel Ling de deuren.
Kleine dorpen zoals Waaxens en Brantgum bieden een charmante tegenhanger van het grootse landschap. Hier ervaar je de rust en eenvoud die kenmerkend zijn voor de regio. De dorpskerken zijn bescheiden maar hebben een eigen unieke geschiedenis, passend bij het karakter van deze plekjes.
De route leidt naar Foudgum, waar François Haverschmidt zijn stempel heeft achtergelaten. Hier woonde hij in de pastorie naast de kerk en schreef hij zijn bekende gedichtenbundel Snikken en Grimlachjes. Als fervent wandelaar doorkruiste hij vaak de omgeving, wat je tijdens deze route zelf kunt ervaren. Het dorpskerkje en de pastorie ademen nog altijd de sfeer van zijn tijd.
Het kleine Hiaure vormt het laatste hoogtepunt van de route. De terp en kerk liggen te midden van akkers en weilanden, en bieden een moment van contemplatie voordat je terugkeert naar Hantum.
Rondjes om de kerken bevat 26 inspirerende en verrassende pelgrimsroutes in Noord-Fryslân. De weidsheid, de lichtval, wolken en het ruisen van de wind sluiten naadloos aan bij de sobere verstilling die de kerken bieden. Wijkplaatsen en vluchtheuvels in drukke tijden. Ontsnappingsroutes die rust bieden. Nieuwsgierig naar de andere routes? Je vindt ze hier
Meer verdiepende informatie over deze en de andere routes kun je vinden in de routegids; Rondjes om de kerken in Noord-Fryslân. Te verkrijgen via de boekhandel. De uitgave is tot stand gekomen door schrijver Fokko Bosker, een wandeljournalist, in nauwe samenwerking met stichting Tsjerkepaad die ijvert voor ruimere openstelling van de monumentale kerken in Fryslân.
Dit ga je zien
Startpunt
Tsjerkestrjitte 4
9147 BM Hantum
Navigeer naar startpunt
Nicolaaskerk Hantum
Deze kerk is ondanks veranderingen en reparaties een heel mooi voorbeeld van rijpe romaanse bouwkunst.Het schip en koor, met hun opvallende rondbogige spaarvelden, zijn eind twaalfde eeuw van tufsteen gebouwd. Er is duidelijk te zien dat...
Sint-Thomaskerk Waaxens
De Thomaskerk staat op een hoge, scherp afgegraven terp. Het gebouw is van oorsprong twaalfde-eeuws maar is drie eeuwen later flink vernieuwd in gotische stijl. Toen is de kerk ook uitgebreid en van een driezijdige koorsluiting voorzien. De gotiek s...
Kerk van Brantgum
Pas in 1972 is de ware aard van dit kerkje aan het licht gekomen. Letterlijk. Want toen tijdens een restauratie een pleisterlaag werd verwijderd, kwamen aan de westzijde tufstenen muren tevoorschijn. Een bewijs dat de kerk niet, zoals gedacht, uit d...
Mariakerk Foudgum
De eenbeukige Mariakerk is herbouwd in 1808. De kerk is bekend geworden door predikant François Haverschmidt (die onder het pseudoniem Piet Paaltjens gedichten uitbracht).
Kerkje van Hiaure
Dit rijksmonument in Hiaure is in 1869 gebouwd op de fundamenten van een middeleeuws kerkje. Pelgrims kunnen hier voor een klein bedrag logeren.
Boeddhistisch Centrum Hantum
Je verwacht het niet, maar midden in het Friese land, in Hantum, staat een Tibetaans-Boeddhistische tempel, een stoepa. Volgens de overlevering moet hij de regio geluk brengen en zelfs de wereldvrede dichterbij brengen.
Beschrijving
Start wandelroute Hantum:
Op het kerkhof staat de klok uit 1530 met daarop een afbeelding van Sint Nicolaas met mijter en kromstaf. Met de rug naar de kerk RA en direct LA om over de Grutte Stege terug naar de doorgaande weg. Bij knooppunt 78 rechtdoor over de Doarpsstrjitte naar 73.
Langs de Fetsewei heeft het agrarisch collectief Waadranne een veld met bloemen ingezaaid. Door de weilanden in stroken te maaien hopen ze de weidevogels een steuntje in de rug te geven. Tussen de bloemen zijn bijenkasten geplaatst.
Bij 73 rechtdoor naar 64. De sloten kronkelen grillig door het land, ze volgen de loop van oude kreken, prielen en geulen. Bij 64 rechtdoor naar 46. Daar LA langs een informatietafel naar 85 over de Poelewei (gaat later over in de Heemstrawei). De veldweg slingert achter Waaxens en Brantgum door de weilanden. De tijd lijkt langzamer te gaan in dit verstilde landschap dat tot vertraging uitnodigt.
Bij 85 LA op de Mellemawei voor een bezoek aan de Mariakerk in Foudgum. Op de T-splitsing met De Terp RA en vervolgens LA op het Piet Paaltjenspaad. De uit gebakken steen opgetrokken toren bevat delen van de omstreeks 1200 gebouwde kerk. Nadat er terpen waren opgeworpen op de hoge kwelderwallen zoals tussen Firdgum, Ferwert en Ternaard, begonnen de kustbewoners in het lagere gebied daarachter ook terpen aan te leggen. Door de lagere ligging was het gebied minder geschikt voor akkerbouw en meer geschikt als grasland. De Allerheiligenvloed in 1570 en de Kerstvloed van 1717 wisten nog veel schade aan te richten in het lager gelegen polderland, ook Foudgum bleef niet gespaard.
Doordat het gebied lang onder invloed stond van de getijdenwerking van de zee is er tot in de middeleeuwen zout gewonnen uit verbrand veen. Dit gebeurde op grote schaal in de Foudgumer Kolken, waar de straatnaam Kolkreed naar verwijst.
Verlaat het kerkterrein en sla RA op het Piet Paaltjenspaad, vervolgens LA op De Terp. Opnieuw RA op de Mellemawei (een klein stukje dezelfde route) dan RA op de Doekemawei (verlaat de knooppuntenroute). Het pad langs de Foudgumer feart volgen, tot aan de Kolkreed, daar bij manage Hynsteblom LA naar Hiaure. De straat loopt dood en gaat over in een boerenlandpad. Het pad komt uit bij camping De Terp in Hiaure. De kleine kerk van Hiaure dient tevens als refugium, een eenvoudige slaapplek voor reizigers op de fiets of te voet.
Op de Hantumerwei LA, het dorp uitlopen en vervolgens op de Lytse Leasterdyk weer LA. Na de brug over de Hantumer Feart RA bij 55 naar 78 het fietspad door de velden terug naar Hantum. Dit pad heet opmerkelijk genoeg Stoepawei. In 1991 opende de boeddhistische stoepa Karma Deleg Chö Phel Ling de deuren. Voor bezoekers staat wat te drinken klaar. De kleurige vaantjes, de beelden en de gebedstempel passen bij het meditatieve landschap. Vlak voor de terp van Hantum, LA een pad tussen bomen door. Ter hoogte van de Martinuskerk RA over een graspad en LA op de Hearewei die overgaat in de Tsjerkestrjitte naar de kerk.
- 78
- 73
- 64
- 46
- 85
- 97
- 55