Winterzwemmen in Friesland: op zoek naar geluk

17 januari 2024 | Signe-Sanne Oortgijsen

Wakzwemmen, walrussen en avantouinti: voor onze bovenburen is winterzwemmen ingebakken in de taal en een eeuwenlange traditie. Dat deze opkikker niet al veel eerder is overgewaaid naar Friese wateren is op zijn minst opmerkelijk. Met meer water dan land is Friesland dé provincie om het winterzwemmen te omarmen. Maar waarom storten al die Finnen, Zweden, Noren en Russen zich massaal het koude water in?

Wanneer je je onderdompelt in steenkoud water, gaat je lichaam onmiddellijk in de survival-mode. Het immuunsysteem schrikt wakker en alles in ons lijf gaat bezig met opwarmen. Je maakt stresshormonen zoals adrenaline en cortisol en zet daarmee je afweersysteem op actief. Zodra je weer een warme handdoek of badjas om je heen wikkelt, zorgen deze stoffen voor een blijvend gelukkig en rustgevend gevoel.

Geluk

Ook je zenuwstelsel moet aan de bak om de verhoogde aanmaak van noradrenaline te verdoven. De stoffen blijven hangen tot ver na de duik in het water. Te weinig van deze ‘gelukstofjes’ kan leiden tot een winterdip. Die je dan weer kunt bestrijden met een dip in het water deze winter. Een sterk immuunsysteem en een rustgevend, gelukkig gevoel: waar wacht je nog op?

Traditie

Hoewel we in Nederland vooral gillend met nieuwjaar het water ingaan is het beter om winterzwemmen op te bouwen. Bij onze Noord-Europeaanse buren is het meer verweven in de cultuur. Het avantouinti zwemmen in Finland is sterk verbonden aan de traditionele sauna praktijken. Herhaling en opbouw helpt je lijf om er aan te wennen en de langdurig positieve effecten te merken. Je kan thuis beginnen met 30 seconden koud te douchen. En we hebben nog acht tips om je eens in te verdiepen.

Ga samen

Ga altijd samen met iemand winterzwemmen. Mocht er iets gebeuren, kan je maatje te hulp schieten. Bovendien is het reuzegezellig. Daarnaast kun je een oranje luchtzak om je middel binden. De luchtzak functioneert als reddingsboei en zorgt ervoor dat je duidelijk zichtbaar bent.

Gezondheid voorop

Je kiest voor winterzwemmen omdat het gezond voor je is. Dus denk aan je gezondheid. Het geeft een stressreactie op je lichaam, wat goed is voor je immuunsysteem. Dit kan averechts werken als je als je hartproblemen, nier- of schildklierklachten, epilepsie, hoge bloeddruk hebt of als je zwanger bent.

Check het weer

Harde wind, regen of vorst kan voor levensgevaarlijke omstandigheden zorgen. Geen dag is hetzelfde en een duik die je normaal gesproken makkelijk volhoudt, is met regen of harde wind niet te doen.

Doe een warming up

Bij winterzwemmen is het net als bij andere sporten belangrijk om je spieren van tevoren goed op te warmen. Even een stukje wandelen of dribbelen op de plaats of gewoon de vogeltjes dans het hoeft niet ingewikkeld te zijn.

Hou je hoofd warm

Die oranje mutsjes bij de nieuwjaarduik zijn er niet alleen als reclame voor rookworst en soep. Nog steeds verliest het menselijk lichaam de meeste warmte via het hoofd. Zet dus lekker een muts op en hou je hoofd boven water.

Blijf ademhalen

Je warme winterjas inruilen voor badkleding is zowel een fysieke als een mentale uitdaging. Let op je ademhaling en hou die rustig en onder controle. Adem langzaam en diep in via je buik en nog langzamer uit wanneer je het water in gaat. Wees niet bang om er wat geluid bij te maken.

Geen warme douche

Neem vooral geen warme douche na je frisse plons. De voordelen komen vooral naar voren doordat het lichaam zichzelf weer opwarmt. Je kan je natuurlijk heerlijk wikkelen in dikke handdoeken en geitenwollen sokken.

Hou het kort

Één minuut in het water is al lang genoeg om de effecten van het winterzwemmen te ervaren. Badder niet te lang om spierverkramping te voorkomen. Duurt het lang voordat je weer opwarmt na het zwemmen? Dan was je toch te lang in het water.

Goed voorbereid? Een groepje mede kou-trotseerders gevonden? Dan ben je er klaar voor om in Friesland te kjeld baaie.